168
Ishchi etalon - birlikning o‘lchamini ishchi o‘lchash vositalariga uzatish uchun mo‘ljallangan
etalon.
Ishchi etalon birligining o‘lchami ikkilamchi nusxa etalon bo‘yicha yoki ba‘zi
hollarda, to‘g‘ridan-
to‘g‘ri birlamchi etalon bo‘yicha qo‘yiladi.
Etalonlarning tarkibiga na faqat kattalik birligini qayta tiklaydigan va saqlashni amalga oshiradigan
eng yuqori aniqlikdagi o‘lchash vositalari etalonlar kiritiladi, balki birlik o‘lchamini
etalondan
boshqa o‘lchash vositalariga uzatish, o‘lchash sharoitini nazorat qilish va etalonda saqlanadigan
kattalik birligi o‘lchamini o‘zgarmasligini kuzatish uchun zarur bo‘lgan boshqa o‘lchash
vositalari
ham kiritiladi.
Zarur bo‘lganda, etalonlar tarkibiga ularning ishini ta‘minlaydigan boshqa texnikaviy vositalar
(masalan, informasion-hisoblash komplekslari,
maxsus platformalar, inshootlar va boshqalar)
kiritiladi.
Ishchi etalonlar zarur bo‘lganda, namunaviy o‘lchash vositalari (NO‘V) uchun qabul qilinganidek,
1,2,...n - razryadlarga ajratiladi. Bu xolda birlikning o‘lchami razryadlari bo‘yicha bir-biriga tobe
ishchietalonlar tizimi orqali uzatiladi va birlikning o‘lchami bu tizimdagi
oxirgi ishchi etalondan
ishchi o‘lchash vositasiga uzatiladi.
Yuqorida yozilganidek, etalonlarning o‘zaro metrologik tobeligi ko‘rsatilgan sxema ko‘rinishida
berilishi mumkin.
Taqqoslash - etaloni
Nusxa
- etalon
Guvoh - etalon
Ishchi - etalon
Ikkilamchi
etalonlar
Birlamchi etalon
Etalonlarning metrologik tavsiflari GOST 8.381-80 muvofiq ifodalanadi. Odatda etalonlar uchun
o‘lchash natijalarini o‘rtacha kvadratik og‘ishi bo‘yicha ifodalangan birlikni qayta tiklashdagi
tasodifiy xatoligini baxolanishi va yo‘qotilmagan muntazam xatoligini baxolanishi ko‘rsatiladi.
Hozirda etalonlar uchun o‘lchash noaniqligini o‘rnatish, belgilash (aniqlash) majburiy talab bo‘lib
qoldi.
