m balandlikdagi minoradan jism 30 m/s tezlik bilan gorizontal




Download 1.73 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/119
Sana16.05.2023
Hajmi1.73 Mb.
#60236
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   119
Bog'liq
Fizika. 10-sinf (2017, N.Turdiyev, K.Tursunmetov)
10-chi Davlat ramzlar boshlang`ich sinf o`quvchilariga xuquqiy tarbiya berish vositasi sifatida, Nurjaxon pedagogika, 4 amaliy mashg‘ulot Mavzu Detallarni plastik deformatsiyalash u, 718498, 4-Testlar , 2 5221958497041647213, Sysadmin reja, 2.10. ozbek tili fonetikasi
9. 125 m balandlikdagi minoradan jism 30 m/s tezlik bilan gorizontal 
yo‘nalishda otildi. Jismning uchish uzoqligini aniqlang.
A) 300 m; 
B) 120 m; 
C) 240 m; 
D) 150 m.
10. Jism yerdan gorizontga nisbatan 30° burchak ostida 20 m/s boshlan-
g‘ich tezlik bilan otildi. Boshlang‘ich tezlik vektorining gorizontal va 
vertikal tashkil etuvchilarini aniqlang (m/s).
A) 10 va 14,1; 
B) 17,3 va 10; 
C) 14,1 va 10; 
D) 20 va 10.
I bobda o‘rganilgan eng muhim tushuncha
qoida va qonunlar
Ilmiy 
kuzatish
Ilmiy tadqiqot metodi bo‘lib tizimli, faol, 
maqsadga yo‘naltirilgan bo‘ladi.
Gipoteza
Biror-bir jarayon, hodisa haqida taxminiy 
aytilgan fi kr.
Tajriba 
(eksperiment)
Gipotezaning to‘g‘riligini tekshirish uchun 
maxsus sharoitlarda o‘tkaziladi.
Model
Ixchamlashgan, tartibga solingan, muhim 
jihatlari ajratib ko‘rsatilgan holat.
Ilmiy ideallashtirish
Olingan natijaga ko‘ra ideal sharoitda qanday 
natija chiqishini aytib berish.


26
Ilmiy 
nazariya
Keng qamrovli hodisalarni tushuntiradigan 
qonunlar to‘plami.
Moslik 
prinsipi
Belgilangan chegarada yangi nazariyaning, 
oldingi nazariya bilan mos tushishi.
Egri chiziqli tekis harakat
Harakat trayektoriyasi egri chiziqdan iborat 
bo‘lgan, tezligining kattaligi o‘zgarmay 
digan, 
lekin yo‘nalishi trayektoriyaga urinma ravishda 
o‘zgara digan harakat.
Harakatlarning mustaqillik 
prinsipi yoki superpozisiyasi
Jism qatnashayotgan harakatlar mustaqil bo‘lib, 
ularning harakat tezligi (tezlanishi) bir-biriga 
bog‘liq emasligi.
Yuqoriga qarab vertikal 
harakat 
Yer tortish kuchi yo‘nalishiga qarama-qarshi 
harakat. Harakat tenglamasi h = 

0
· t – 
.
Pastga qarab vertikal harakat 
Yer tortish kuchi yo‘nalishidagi harakat. Hara-
kat tenglamasi
h = 

0
· t + 
.
O‘zgaruvchan 
aylanma 
harakat Burchak tezligi vaqt davomida o‘zgarib 
turadigan aylanma harakat.
Burchak tezlanish
Burchak tezlik o‘zgarishining shu o‘zgarish 
uchun ketgan vaqtga nisbati bilan o‘lcha-
nadigan kattalik 
.
Aylana bo‘ylab tekis 
o‘zgaruvchan harakatda 
ixtiyoriy vaqtdagi burchak 
tezlikni aniqlash formulasi
ω = ω
0
+ εΔt.
Tangensial tezlanish
Tezlikning son qiymati o‘zgarishi tufayli hosil 
bo‘ladi 
.
Egri chiziqli harakatning to‘la 
tezlanishi
 
=
τ
+
n

.


27
Friksion usulda harakatni 
uzatish
Turli radiusli ikki g‘ildirak bir-biriga ta’sir 
(tegish) sirtlari orqali uzatiladigan harakat.
Harakatni tasmali uzatish
Harakat bir g‘ildirakdan ikkinchisiga tarang 
tortilgan tasma orqali uzatiladi.
Harakatni tishli g‘ildiraklar 
orqali uzatish
Har xil diametri ikkita tishli g‘ildirakning 
tishlarini bir-biriga kiyg‘izish orqali aylanma 
harakatni uzatish.
Gorizontal otilgan jism ning 
uchish uzoqligi va yerga 
urilishdagi tezligi
s =

0
 
;
 =
.
Gorizontga burchak ostida 
otilgan jismning minimal 
tezligi

min


0
· cosα.
Gorizontga burchak ostida 
otilgan jismning ko‘tarilish 
balandligi
.
Gorizontga burchak ostida 
otilgan jismning uchish vaqti 
t =
.
Gorizontga burchak ostida 
otilgan jismning uchish 
uzoqligi 
.
Gorizontal otilgan jismning 
harakat trayektoriyasi 
tenglamasi
y = h – 
.
Gorizontga burchak osti-
da otilgan jism ning harakat 
trayektoriyasi tenglamasi
y = x · tgα – 
.


28

Download 1.73 Mb.
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   119




Download 1.73 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



m balandlikdagi minoradan jism 30 m/s tezlik bilan gorizontal

Download 1.73 Mb.
Pdf ko'rish