255
7.
Axborotni dispetcher punktida ko‘rsatish qurilmalari guruhlar bo‘yicha
tushuntirib bering.
8.
Dispetcher punktlari va ularda shitlar qanday turga bo‘linadi?
9.
Avtomatlashtirish
tizimlarida
qo’llanuvchi
kontrollerlarning
xususiyatlari tushuntirib bering.
10.
Axborot tizimini qurish asoslari avtomatlashtirilgan jarayonlarni
boshqarish tizimining ta’minlash uchun tamoyillarini yoritib bering.
Atamalar va iboralar termasi
Avtomatlashtirish
– boshqarish va nazorat qilishning
funksiyalari avtomatika
usullari va vositalari bilan amalga oshiriladigan jarayon. Avtomatlashtirish darajasiga
ko‘ra ishlab chiqarish qisman, majmuaviy va to‘la avtomatlashtirilgan
turlarga
farqlanadi.
Avtomatik nazorat
– boshqarish ta’sirlarining zarurligin aniqlash maqsadida
ob’ektning nazorat qilinadigan parametrlarining ma’lumotlarini avtomatik tarzda olish
va ularga ishlov berish.
Avtomatik himoya
– nazorat qilinadigan parametrlarning qiymatlari ruxsat etilgan
chegaradan og‘ishi
yuzaga kelganda, jarayonni to‘xtatuvchi usullar va vositalar
to‘plami.
Avtomatik rostlash
– o‘rnatilgan dasturga mos ravishda boshqariladigan
jarayonning talab etilgan darajada borishini belgilab beruvchi parametrlarning berilgan
qiymatlarini avtomatik ta’minlash. Avtomatik rostlashni
avtomatik boshqaruvning
tarkibiy qismi sifatida qarash mumkin. Rostlash ob’ekti va avtomatik rostlagich
birgalikda avtomatik rostlash tizimi (ART) deb ataladi. Avtomatik rostlash tizimlarida
to‘g‘ri va teskari aloqalar farqlanadi.
Avtomatik rostlagichlar
- bu rostlanayotgan ko`rsatkichni belgilangan yoki
ma`lum dastur bo`yicha ushlab turishga mo`ljallangan moslama.
Adaptiv tizimlar
deb boshqarish ob’ektining tashqi ta’sirlari yoki parametrlari
noaniq yoki o‘zgaruvchan bo‘lgan sharoitlarda avtomatik o‘z-o‘zini sozlash yo‘li bilan
boshqarish vazifalarini hal qiladigan tizimlarga aytiladi.
Avtomatik boshqaruv qurilmasi
– bu boshqarish ob’ektiga boshqarish algoritmiga
mos keluvchi ta’sirlarni beruvchi qurilma.
Avtomatik qator (chiziq)
– detallar yoki bir turdagi
detallar guruhiga ishlov
berishning to‘la davrini ta’minlab beruvchi markaziy EHM lardan tashkil topgan
birlashgan ABT hamda yordamchi jihozlar va vositalar bilan bog‘liq bo‘lgan
texnologik
amallarni
bajarish
ketma-ketligi
bo‘yicha
joylashtirilgan
avtomatlashtirilgan ishchi mashinalar majmuasi.
