|
Microsoft Word II -an imp.+
|
| bet | 108/142 | | Sana | 27.05.2024 | | Hajmi | 3,55 Mb. | | #255298 |
Bog'liq Microsoft Word II -anTezlik çeviriciləri. Tezlik çeviriciləri bir tezlikli dəyişən gərginliyin başqa tezlikli dəyişən gərginliyə çevrilməsini yerinə yetirirlər. Bundan əlavə bəzi çeviricilər həm də fazaların sayını dəyişirlər. Məsələn, üçfazalı gərginliyi birfazalıya, yaxud əksinə birfazalını üçfazalıya çevirirlər.
Tezlik çeviriciləri texnikanın müxtəlif sahələrində çox geniş tətbiq tapmışdır. Məsələn, bort aviasiya avadanlığının yerüstü texniki yoxlanması və sazlanması işlərinin həyata keçirilməsi üçün üçfazalı sənaye şəbəkə gərginliyini (220/380V, 50/60Hs) bort şəbəkə gərginliyinə (115/ 200V, 400Hs çevirmək üçün nəzərdə tutulmuş, tələb olunan gücdən asılı olaraq birfazalı və ya üçfazalı çeviricilər istifadə olunur.
Məhz, sənaye tezlikli gərginliyin yüksək tezlikli (onlarla kilohers) gərginliklərə çevirən çeviricilərin istifadə olunması kompüterlərdə, televizorlarda və digər növ avadanlıqlarda nisbətən böyük və ağır şəbəkə transformatorlarının istifadəsindən imtina etməyə imkan vermişdir.
Elektrik intiqalları, induksion qızdırma və metalların əridilməsi, dəmir yollarındakı çevirici yarımstansiyalar üçün böyük güclərə (yüzlərlə, minlərlə kilovatt) malik olan tezlik çeviriciləri yaradılmışdır.
Çıxış gərginliyinin tezliyi giriş gərginliyinin tezliyindən yalnız çox yox həm də az ola bilər. Məsələn, asinxron mühərriklərin qidalandırılması üçün 50Hs-li gərginlik tezliyi 0...20Hs diapazonunda olan dəyişən tezlikli gərginliyə çevrilə bilər.
Çeviricilərin aşağıdakı növləri var:
Tərkibində düzləndirici və invertor olan aralıq sabit cərəyan hissəli tezlik çeviricisi;
Birbaşa əlaqəli tezlik çeviricisi. Bu çeviricilərin aralıq sabit cərəyan hissəsi, yəni düzləndiricisi yoxdur. Belə çevirici güc cihazlarının köməyilə giriş
dəyişən gərginlik mənbəyi ilə yükü biri-birinə periodik qoşmaq yolu ilə çıxış gərginliyini formalaşdırır;
Təbii kommutasiyalı birbaşa tezlik çeviricisi onunla xarakterikdir ki, bunda istifadə olunan güc cihazlarının (adətən bağlanmayan tiristorlardır) bağlanması güc dövrəsinin dəyişən gərginliyi ilə təmin olunur.
Süni (məcburi) kommutasiyalı birbaşa tezlik çeviricisi onunla xarakterikdir ki, bunda istifadə olunan güc cihazlarının (bu bir qayda olaraq bağlanan tiristorlardır) bağlanması idarəetmə siqnalları ilə yerinə yetirilir.
Aralıq sabit cərəyan hissəli tezlik çeviricisinin əsas hissələri düzləndirici, invertor və düzləndiricinin çıxışındakı süzgəcdir.
Adətən istər idarə olunan, istərsə də idarə olunmayan birfazalaı, yaxud ikifazalı körpü düzləndiriciləri istifadə olunurlar.
İdarə olunan düzləndiricidə düzləndirmənin idarə olunma bucağının dəyişdirilməsi onun çıxışındakı gərginliyin orta qiymətinin, və bu hesaba tezlik çeviricisinin çıxış gərginliyinin dəyişməsini təmin edir.
Çeviricinin təyinatından asılı olaraq onda müxtəlix invertorlar istifadə oluna bilər.
Aralıq sabit cərəyan hissəli tezlik çeviriciləri texnikada daha çox tətbiq tapmışlar. Geniş istifadə olunan, İGBT əsasında qurulan aralıq sabit cərəyan hissəli tezlik çeviricisinin sxemini nəzərdən keçirək (şək. 7.33).
Çevirici T1 ... T6 tiristorları əsasında üçfazalı körpü düzləndiricisindən, LC-süzgəcindən və T7 ... T10 İGBT tranzistorlarında və D1 ... D4 diodlarında qurulmuş avtonom körpü gərginlik invertorundan ibarətdir. LC - süzgəc idarəolunan düzləndiricinin çıxışındakı böyük döyünmələri hamarlamaq üçün nəzərdə tutulub.
Şək. 7.33. İGBT əsasında qurulan tezlik çeviricisinin sxemi
Birbaşa əlaqəli tezlik çeviricilərinin XX əsrin əvvəllərindən işlənib hazırlanmasına baxmayaraq, bu çeviricilərin sxemini praktiki reallaşdırmağa imkan verən güc elektron cihazları olmadığından yalnız son on illiklər ərzində bu tip çeviricilərin bir çox sxemləri öz tətbiqini tapmışdır.
Adətən, nəzərdən keçirilən çeviricilər tezliyi giriş gərginliyinin tezliyindən az olan çıxış gərginliyinin alınması üçün tətbiq olunurlar.
|
| |
