Mehnat bozorining shakllanish shart-

bilan bandligini ta’minlash bo‘yicha faol siyosat olib borish; 
- mehnat resurslari balanslari asosida ish joylari tashkil etish hamda kadrlami 
tayyorlash bo‘yicha maqsadli dasturlami ishlab chiqish; 
- mehnat munosabatlarini tartibga solish bo‘yicha bozor sharoitlariga muvofiq 
keladigan chora-tadbirlami ishlab chiqish; 
- 0 ‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligi bilan birgalikda mehnat 
resurslari prognoz balanslarini ishlab chiqish, aholining ish bilan samarali band 
bo‘lishini ta’minlash bo‘yicha chora-tadbirlar kompleksini asoslash; 
- migratsiya jarayonlarini tahlil etish, tashqi mehnat migratsiyasini hamda 
0‘zbekiston Respublikasi hududida chet el fuqarolari mehnat faoliyatini tashkil 
etish bo‘yicha takliflar ishlab chiqish; 
- ishsizlar va ish bilan band bo‘lmagan aholi hisobini olib borish; 
- kasb-hunar ta’lim muassasalari bitiruvchilarining ish bilan bandligini tadqiq etish 
va shu asosda ta’lim muassasalarida ishchi kadrlar va mutaxassislar kasbiy 
tayyorgarligi yo‘nalishlarini takomillashtirish bo‘yicha takliflar ishlab chiqish; 
- yoshlar hamda ish bilan band bo‘lmagan aholini kasbga yo‘naltirish masalalari 
bo‘yicha sotsiologik tadqiqotlar o‘tkazishni tashkil etish; 
- manfaatdor vazirlik va idoralar, joylardagi davlat hokimiyati va boshqaruv 
organlari bilan birgalikda ish joylari tashkil etish dasturlarini ishlab chiqish va bu 
dasturlar amalga oshirilishini muvofiqlashtirib borish; 
- aholining o‘z-o‘zini ish bilan ta’minlashini rag‘batlantirish va qo‘llabquwatlash 
bo‘yicha takliflar ishlab chiqish; 
- mehnat bozori infratuzilmasi amal qilishini takomillashtirishni ta’minlash; 
- ishsizlar uchun haq to‘lanadigan jamoat ishlarini tashkil qilish; 
- ishsizlami o‘qitish, qayta tayyorlash va malakasini oshirishni tashkil etish.Mehnat 
bozorining shakllanishi uchun iqtisodiy, ijtimoiy va huquqiy 
shartsharoitlar majud bo'lishi kerak. 
Mehnat bozorining iqtisodiy shart-sharoitlari quyidagilarga asoslanadi: 
- iqtisodiy erkinlik asosida ishlab chiqarish vositalariga, shu jumladan, yerga 
xususiy mulk huquqi qo‘yilgan iqtisodiyotning erkinlashtirilishi; 
- mehnat qilish erkinligi, ya’ni har bir shaxs uchun qaerda, qachon va qaysi ish 
bilan mashg‘ul bo‘lish imkoniyati; mehnat qilish erkinligi, majburiy mehnatning 
taqiqlanishi (milliy qonunchilikda belgilab qo‘yilgan holatlar istisno qilingan 
holda); 
- tadbikorlik faoliyatining erkinligi; bunda har bir shaxsga o‘z shaxsiy biznesini 
ochish yoki boshqalar bilan birgalikda tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish 
imkoniyati kafolatlangan bo‘lishi kerak. 
Mehnat bozorining ijtimoiy shart-sharoitlari jamiyatda ijtimoiy tengsizlik 
majudligini nazarda tutadi va mehnat bozorida raqobatdosh bo£lmaganlaming 
(xotin-qizlar, yoshlar, nogironlar, katta yoshdagilar), shuningdek, ishsizlaming 
ijtimoiy himoya qilinishi kafolatlanishiga yo‘naltirilgan bo‘lishiga asoslanadi. 
Mehnat bozorining subyektlari yollanma xodimlar va ularning vakolatli 
tashkilotlari (kasaba uyushmalari), ish beruvchilar va ulaming uyushmalari 
(Savdosanoat palatasi) va davlatdan iboratdir. Subyektlar ijtimoiy mehnat 
munosabatlarini tartibga solishda ijtimoiy sheriklar hisoblanadi. 

0‘zbekiston Respublikasining Mehnat kodeksiga muvofiq, belgilangan 
yoshga yetgan (16 yosh) hamdar ish beruvchi bilan mehnat shartnomasi tuzgan 
0‘zbekiston Respublikasi fuqarolari, shuningdek, chet el fuqarolari va fiiqaroligi 
bo‘lmagan shaxslar yollanma xodimlar sifatida mehnatga oid munosabatlaming 
subyektlari bo'lishi mumkin.Korxonalardagi kasaba uyushmalari va ulaming saylab 
qo'yiladigan organlari yoki xodimlar tomonidan saylanadigan boshqa organlar 
xodimlar manfaatlarini ifoda etishi va himoya qilishi mumkin. 
Quyidagilar ish beruvchi bo‘la oladilar: 
1) korxonalar, shu jumladan, ulaming alohida tarkibiy bo‘linmalari o‘z rahbarlari 
timsolida;2) mulkdoming o‘zi ayni bir vaqtda rahbar bo‘lgan xususiy korxonalar; 
3) o‘n sakkiz yoshga to‘lgan ayrim shaxslar qonun hujjatlarida nazarda 
tutilganhollarda; 
4) 0 ‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan 
tartibda xodimlar yollaydigan yakka tartibdagi tadbirkorlar. 
Ish beruvchilar jam oat birlashmalariga birlashishga haqlidirlar. 

Download 324,79 Kb.