• 2.7. Tutashmalar yasash
  • Ikki aylanaga ichki urunmani qurish




    Download 8,84 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet15/83
    Sana25.11.2023
    Hajmi8,84 Mb.
    #105189
    1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   83
    Ikki aylanaga ichki urunmani qurish quyidagicha amalga oshiriladi (2.31-
    rasm): 
    Markazi O
    1
    bo'lgan R
    1
    radiusi va radiusi R
    2
    aylana markazi O
    2
    berilgan. 
    O
    1
    markazidan R
    1
    + R
    2
    radiusli aylana chizamiz. 3) Ushbu aylanaga O
    2
    nuqtadan O
    2
    B kecmasini quramiz. O
    1
    B chizig'i radiusi R
    1
    bo'lgan aylanani C 
    nuqtasida kesib o'tadi. O
    2
    nuqtadan O
    1
    C ga parallel ravishda O
    2
    D chizig'ini 
    chizamiz. C va D nuqtalari urunma nuqtalardir. 4) C va D nuqtalarini ulang, CD 
    chizig'i berilgan ikkita aylanaga ichki urunmadir. 
    2.31-rasm 
    2.7. Tutashmalar yasash 
    Rasm. 2.32 tekis konturga ega bo'lgan detalni tasvirlaydi, ya'ni bitta chiziq 
    ikkinchisiga silliq o'tib ketadi. Bir chiziqdan ikkinchisiga silliq o'tish 
    tutashma
    deb 
    ataladi. 
    Uyg'unlashganda, bitta chiziq aylana yoyi bo'ylab boshqasiga o'tadi. Ushbu 
    yoy tutashtiruvchi aylana yoyi 
    deb ataladi. Ushbu aylananing radiusi 
    tutashma 
    radiusi 
    deb ataladi. Ushbu aylananing markazi 
    tutashma markazi 
    deb ataladi. Bir 


    37 
    chiziqning ikkinchisiga qo'shilish nuqtasi 
    tutashma nuqtasi 
    deb ataladi. Tutashma 
    qurish bu tutashmaning o'rtasi va tutashmaning nuqtalarini topish demakdir. 
    2.32-rasm
    2.33-rasm
    Rasm. 2.33 A nuqta va B nuqta tutashma nuqtalari, O nuqta tutashma 
    markazi, AB yoy tutashuvchi aylana yoyi, tutashuvchi aylana yoyining R radiusi 
    tutashma radiusi. 
    Bir to'g'ri chiziqning boshqa to'g'ri chiziq bilan, to'g'ri chiziqning aylana 
    bilan, bitta aylananing boshqa aylana bilan tutashmasi mavjud. Bir aylananing 
    boshqa aylana bilan tutashmasi tashqi, ichki, aralash bo'lishi mumkin. 
    Agar ikkita aylanani birlashtirganda ularning markazlari tutashma 
    aylanasidan tashqarida yotadigan bo'lsa, unda bunday tutashma 
    tashqi tutashma 
    deb ataladi (2.34-rasm, а). 
    Agar ikkita aylanani birlashtirganda, ularning markazlari tutashma aylana 
    ichida yotadigan bo'lsa, unda bunday tutashma 
    ichki tutashma 
    deb ataladi (2.34-
    rasm, b). 
    Agar ikkita aylanani birlashtirganda, bitta aylananing markazi tutashma 
    aylana tashqarisida yotgan bo'lsa, boshqa aylananing markazi tutashma aylananing 
    ichida joylashgan bo'lsa, unda bunday tutashma 
    aralash tutashma 
    deb ataladi 
    (2.34-rasm, c). 

    а

    b


    2.34-rasm 


    38 

    Download 8,84 Mb.
    1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   83




    Download 8,84 Mb.
    Pdf ko'rish