To'g'ri chiziq aylanani kesib o'tganda aylana va to'g'ri chiziqni tutashmasi
quyidagicha amalga oshiriladi (2.42-rasm):
1) Markazi O
1
va a to'g'ri chiziqli R
1
radiusli aylana berilgan. 2) O
1
markazidan radiusi (R
1
- R) bo'lgan yordamchi yoyni torting. 3) R masofada a
to`g`ri chiziqqa parallel ravishda yordamchi б chiziqni torting. Chiziq va yoy O
nuqtada kesishadi. O nuqta tutashma markazi. 4) OO
1
chizig'ini chizamiz, A
tutashuv nuqtasini olamiz O nuqtadan a chiziqqa perpendikulyar. Biz B tutashuv
nuqtasini olamiz. 5) O tutashma markazidan A nuqtadan B nuqtaga radiusi R
bo'lgan tutashuv yoyini chizamiz.
42
2.42-rasm
2.7.3. Ikkita aylanaga tutashma yasash
2.43. Rasmda ko'rsatilgan buyumlarning rasmlarini qurishda, ular tashqi
(2.43-rasm, a), ichki (2.43-rasm, b) va aralash (2.43-rasm, c) berilgan aylanadagi
aylana yoyi bilan ikki aylananing tutashmasini quradilar.
a
b
c
2.43-rasm
Ikki aylananing berilgan radius aylanasi yoyi bilan tashqi tutashma
quyidagicha amalga oshiriladi (2.44-rasm):
1) R
1
radiusli markaz O
1
va R
2
radiusli markaz O
2
bo'lgan ikkita aylana
berilgan. 2) O
1
markazidan radiusi (R
1
+ R) va O
2
markazidan radiusi (R
2
+ R)
bo'lgan yordamchi yoyini torting. Yoy O. nuqtasida kesishadi, O nuqta tutashma
markazi. 3) OO
1
chizig'ini tortamiz, A tutashuv nuqtasini olamiz OO
2
chiziqni
chizamiz, B tutashuv nuqtasini olamiz. 4) O tutashma markazidan A nuqtadan B
nuqtaga radiusi R bo'lgan tutashuv yoyini chizamiz.
|
