Muhandislik va kompyuter grafikasi

53 
3.22-rasm 
Agar uchburchakning barcha tomonlari teng bo'lsa, unda bunday uchburchak 
teng tomonli
deyiladi (3.23-rasm, c). Agar uchburchakning ikki tomoni teng bo'lsa, 
u holda bunday uchburchak 
teng yonli 
deyiladi (3.23-rasm, a). Agar 
uchburchakning 
bir 
burchagi 
to'g'ri 
bo'lsa, 
unda 
bunday 
uchburchak 
to'g’riburchakli
deb nomlanadi (3.23-rasm, b). 
a
b 
 
 
 
c 
3.23-rasm 
3.11. To'rtburchaklar 
To'rtburchak
- bu to'rt qirrali va to'rtta burchakli to’rt tomonli 
ko'pburchakdir. To'rtburchak uning uchlari bilan ko'rsatiladi. 
3.24 - rasmda to'rtburchak ABCD ko'rsatilgan, A, B, C, D nuqtalar to'rtburchakning 
uchlari, AB, BC, CD, DA kesmalari to'rtburchaklar tomonlari, A, B, C, D 
burchaklari to'rtburchakning burchaklari. 

3.24-rasm 

54 
To'rtburchakning uchlari, agar uning bir tomonining uchlari bo'lsa, 
qo'shni
deb ataladi. Qo'shni bo'lmagan uchlar 
qarama-qarshi 
deb nomlanadi. Qarama-
qarshi 
uchlarini bog'laydigan chiziq 
diagonallar
deyiladi. Shakllangan 
to'rtburchaklar ABCD. 3.24 - rasmda A va B vertikallari qo'shni, A va C qirralari 
esa qarama-qarshi, AC va BD kesma diagonaldir. 
To'rtburchaklarga parallelogramma, to'rtburchaklar, romb, kvadrat va 
trapesiyalar kiradi. Ularni ko'rib chiqamiz. 
Parallelogramm
- to'rtburchak, unda qarama-qarshi tomonlar juft parallel 
ravishda joylashgan. Parallelogrammaning qarama-qarshi burchaklari tengdir. 
3.25, a - rasmda parallelogramma ABCD tasvirlangan. AD ║ BC va AB ║ DC; AD 
= BC va AB = DC; A = C va B = D. 
To'rtburchak
- bu barcha burchaklari to'g'ri bo'lgan parallelogramma. 3.25, b 
rasmda ABCD to'rtburchagi ko'rsatilgan. AD ║ BC va AB ║ DC; AD = BC va AB = 
DC; A = B = C = D = 90
0
. 
Romb
- parallelogramm bo'lib, unda barcha tomonlar tengdir. Rombusning 
diagonali to'g'ri burchak ostida kesishadi va uning burchaklarining bisektorlari 
hisoblanadi. 3.25 - v rasmda, ABCD romb tasvirlangan. AD ║ BC va AB ║ DC; AB 
= BC = CD = DA; A = C va B = D; AC┴BD. 
Kvadrat
- bu hamma tomonlari teng bo'lgan to'rtburchaklardir. 3.25, g - 
rasmda ABCD kvadrat ko'rsatilgan. AB ║ DC va BC ║ AD; AB = BC = CD = DA; 
A = B = C = D = 90
0
. 
Trapetsiya
- bu to'rtburchak bo'lib, unda qarama-qarshi ikki tomon parallel, 
qolgan ikki tomon parallel emas. Parallel tomonlar trapezoidning
asoslari 
deb 
ataladi. Parallel bo'lmagan tomonlar trapetsiyaning 
yon tomonlari 
deb ataladi. 3.25, 
d - rasmda, ABCD, AD ║ BC trapetsiya ko'rsatilgan. AD va BC tomonlari 
trapesiyaning asosidir. AB va DC trapesiyaning yon tomonlaridir. 
a b c 

55 
d
e 
3.25-rasm 

Download 8,84 Mb.