• Elektrik dipolu. Dipolun elektrik sahəsi.
  • İntensivlik vektorunun seli. Vakuumda elektrik sahəsi üçün




    Download 11,54 Mb.
    bet37/91
    Sana30.12.2019
    Hajmi11,54 Mb.
    #6524
    TuriMühazirə
    1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   91

    İntensivlik vektorunun seli. Vakuumda elektrik sahəsi üçün Qauss teoremi.

    Qüvvə xətlərinə perpendikulyar qoyulmuş səthdən keçən qüvvə xətlərinin sayına bu səthdən keçən intensivlik vektorunun seli (sadəcə intensivlik seli) deyilir və

    bərabərdir.

    Əgər müstəvi səthin normalı qüvvə xətləri ilə bucağı təşkil edərsə:



    (1)

    Burada

    Sahə bircinsli olmadıqda ()səthi çox kiçik elementar götürməklə, bu səthin əhatə etdiyi kontur daxilində sahəni bircinsli hesab edərək (1) düsturunu belə şəkildə yazmaq olar:

    Bu halda istənilən S səthindən keçən intensivlik seli belə olacaqdır:





    Götürülən səth qapalı olanda isə: (2) Sferik səthin mərkəzində yerləşmiş q yükünün bu səthdə yaratdığı sahə intensivliyi olduğundan, nəzərə alaraq ki En=E, intensivlik seli: (3)

    Burada

    Sferanın səthinin sahəsidir.

    Hesablamalar göstərir, ki nəticə istənilən qapalı səth üçün doğrudur.



    Qapalı səth daxilində yükləri olarsa, həmin səthi kəsən intensivlik seli

    (4) olacaqdır.

    1. və (4) tənliklərinin müqayisəsindən alarıq:

    (5)

    Qauss teoremi müəyyən hallarda sahənin intensivliyini hesablamaq üçün çox əlverişli üsuldur.



    Elektrik dipolu. Dipolun elektrik sahəsi.

    Bir birindən müəyyən l məsafədə yerləşən qiymətcə bərabər olan əks işarəli iki nöqtəvi yüklər sisteminə elektrik dipolu deyilir. Yükləri birləşdirən düz xəttə dipolun oxu deyilir. Mənfi yükdən müsbət yükə istiqamətlənmiş və modulu yüklər arasındakı məsafəyə bərabər olan vektorial kəmiyyətə dipolun qolu deyilir.

    Dipolun +q yükünün qoluna hasilinə dipolun elektrik momenti deyilir:

    Elektrik momenti dipolun oxu boyunca müsbət yükə doğru yönəlir.



    1. Dipolun oxunun davamında, onun oxunun orta nöqtəsində məsafədə yerləşən nöqtəsində elektrik sahəsinin intensivliyini tapaq.


    Bu halda və vektorları dipol oxu boyunca yönəldiyindən onların həndəsi cəmi cəbri cəmi ilə üst- üstə düşür.

    . Şəkildən görünür ki,

    Onda olur.

    Deməli

    r>>l olarsa

    və ya olur. (1)

    2).Dipolun oxunun mərkəzinə çəkilmiş perpendikulyar üzərindəki B nöqtəsində elektrik sahəsinin intensivliyini tapaq.

    Şəkildən görünür ki,

    olduğundan . Onda -dən alırıq ki, .



    Burada olduğundan

    alırıq.

    r>>l olarsa . Onda (2)

    (1) və (2) ifadələrinin müqayisəsindən görünür ki, dipoldan böyük məsafədən dipolun elektrik sahəsinin intensivliyi dipol momenti ilə düz, dipoldan olan r məsafəsinin kubu ilə tərs mütənasibdir, yəni E~.

    Dipolun əhatəsinin digər nöqtyələri üçün -in analoji çəkilmələri göstərir ki, dipolun sahəsi şəkildəki kimidir.


    Download 11,54 Mb.
    1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   91




    Download 11,54 Mb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    İntensivlik vektorunun seli. Vakuumda elektrik sahəsi üçün

    Download 11,54 Mb.