185
21-mavzu: Kabel elektr tarmoqlarini ta’mirlash.
Reja:
1. Ekspluatatsiya davomida kabel izolyasiyasi va kabelning metal
qoplamalari.
2. Kabelning metal qobig‘i.
3. Kabel qobig‘i yemirilishi.
Kabellar yerga yotqizilganligidan tashqi ta’sirlardan himoya qilinganligidan
u
uzoq vaqt xizmat qiladi, ishonchli ishlab turadi. Ekspluatatsiya davomida
kabel
izolyasiyasi va kabelning metal qoplamalari ta’mir qilinadi.
Kabelning metal qoplamasi yer ishlari bajarilishida yoki korroziya
natijasida zararlanishi mumkin. Agar kabel qoplamasi
zararlansa uning ichki
izolyasiyasiga namlik o‘tmasdan kabel soz holda ishdaligida tuzatiladi. Kabelning
metal qobig‘i zararlangan bo‘lsa, uning ta’miri quyidagi ketmaketlikda bajariladi:
-
zararlangan kabelning metall qobig‘i ikki tomonidan kesib ajratib olinadi.
-
ustki ikkinchi qatlam lentasi nam bo‘lmaganligi tekshirib ko‘riladi. -
zavodda kabelga qilingan qoplamasini chetlari ochilib razbortovka qilinadi (ochib
chegarasi qo‘yiladi ).
-
kabelni germetikligi tiklanadi.
-
Kabelni har ikki tomonida ochilgan kabel tolalariga qo‘rg‘oshin trubka
qo‘yib kundalang ulanish joylari va bo‘yinlari kovsharlanadi. Quyish teshigidan
kabell massasi quyilgach teshiklari ham yopiladi. yangi
quyilgan qoplama kabel
bronyasi bilan ulanadi, kabelni himoya qiluvchi cho‘yan qobig‘ichiga
mahkamlanadi va erga yotqiziladi, agar kabel ochiq o‘rnatiladigan bo‘lsa
ustidan
po‘lat truba kiydiriladi.
Agar kabel qobig‘i emirilishi uning ichki qismi ham nosoz holga kelgan
bo‘lsa, izolyasiya nam tortib qolgan yoki mexanik zararlangan bo‘lsa, kabelning
shu qismi kesib olib tashlanadi (kamida 3 metr) va shu markali kabel bo‘lagi
ulanadi. Kabel ikki tomonidan ikkita mufta yordamida ulanadi. Kabel ulanish joyi
ilon izi qilib, uzunligiga zapas qoldirib yotkiziladi. Kabel izolyasiyasining ta’miri
agar kabel tolalarida izolyasiya nosozligi topilsa va u bir joyda bo‘lsa, kabel
tarmog‘i kesilmasdan tuzatilishi mumkin. Buning uchun kabel izolyasiyasi ochib
tolalari orasi ochilishi uchun shu joyda kabel uzunligida zapas bo‘lishi kerak, yani
kabel izolyasiyasida namlik bo‘lmasligi zarur. Kabel ochilgach unga yangi
izolyasiyalovchi lenta o‘raladi ustiga qo‘rg‘oshin trubka kiydirilib teshigidan kabel
massasi quyiladi. Keyin ta’mir jarayoni kabel qobig‘ini ta’miriday mahkamlanadi.
Kapital ta’mirda kabel tarmoqlaridagi oxirigi o‘rnatilgan
muftalarni yangisiga
almashtiriladi va germetiklanadi. Kabelni muftalarini germetiklash uchun epoksid
kompaudidan foydalaniladi. Izolyasiyasi tiklangan kabel tolalari epoksid kompaudi
bilan quyilgach ustidan qalay yoki alYuminiy trubka kiydiriladi. Ustidan 15-20
mm masofada x.b. lenta bilan o‘raladi. Unga ham epoksid kompaundi surtilgan
bo‘ladi. Agar epoksid kompaud ikki tomonidan oqib chiqsa,
u tozalab artiladi
(benzin yoki atsetonga botirilgan latta bilan).
Kabelli tarmoqlar elektr uskunalarini o‘rnatish qoidalariga, shu bilan birga
texnika xavfsizligi qoidalariga amal qilgan holda bajarilgan bo‘lishi kerak,
186
shundagina u foydalanishga qabul qilinadi. Ularga ekspluatatsiyadan oldin albatta
pasport qilinadi. Pasportda kabelli elektr uzatish tarmoqlari haqida ma’lumotlar,
uni sinov xujjatlari, ekspluatatsiya davridagi ko‘rilgan chora tadbirlar ko‘rsatiladi.
