114
Ko‘rgazma qurollar maktab gigiyenasi qoidalariga to‘la javob bera
olishi lozim, shuning uchun yozilish sifatiga alohida ahamiyat berish zarur.
Ko‘rgazma qurollarning tashqi ko‘rinishining ham katta ahamiyati bor.
Ko‘rgazma qurollar ortiqcha bezaklarsiz bo‘lishi lozim. Agar jadval yoki
tablitsalarning chetlari har xil gullar va bezaklar bilan ishlangan bo‘lsa,
o‘quvchilar asosiy diqqatni o‘qituvchi tushuntirayotgan darsga emas,
balki
bezaklarga beradilar. Har bir ko‘rgazma qurol orqada o‘tirgan
o‘quvchilarga ham aniq ko‘rinib turishi va o‘qishga oson bo‘lishi lozim.
Maktab o‘quvchilari uchun atalgan o‘quv ko‘rgazmalari sifatli materiallardan
ishlangan bo‘lishi kerak. Qog’oz oq rangda va toza bo‘lib yaltiramasligi,
bo‘yoqlar ham ochiq rangda bo‘lib, bir xil fon bilan berilishi lozim.
Ko‘rgazma qurollar o‘qitish jarayonida bir usul sifatida xizmat qilishi
zarur. Shuning uchun ko‘rgazma qurollardan faqat zarur bo‘lgan
vaqtdagina foydalanish kerak. Ko‘rgazma qurollarni tayyorlashda uning
kompozitsion joylanishiga ham kata ahamiyat berish lozim.
O‘qishning birinchi kunidan boshlab
harflar va ularning ayrim
unsurlarini mumkin qadar tegishli ko‘rgazmalar bilan o‘rgatish lozim.
Ko‘rgazma qurollarni mayda harflar bilan xira qilib yozish mavzuni
tushunishga va o‘zlashtirishga salbiy ta’sir qiladi: o‘quvchilar harf va
belgilarning yozilishini yaxshi ko‘ra olmaydilar, natijada noto‘g’ri
ifodalaydilar.
Ko‘rgazma qurollardagi harflar aniq yozilgan bo‘lishi kerak. Ko‘rgazma
qurollarni bemalol ko‘ra oladigan darajada yirik qilib yozish lozim. Bu
masofa taxminan 6-7 metr bo‘lib, ko‘z bilan kitob o‘rtasidagi masofadan 19-20
marta uzundir. Shuning uchun jadvallarni tayyorlash vaqtida
uning harflarini
shuncha hissa yirik yozish kerak.
Har bir ko‘rgazma qurolni ehtiyotkorlik bilan saqlash zarur, ehtiyot
qilinmagan taqdirda ular tez ishdan chiqib, yozuvlari xiralashib qoladi.
O‘quvchilarga ko‘rgazma qurollarni istalgan balandlikda ko‘rsatish
uchun
qo‘llanmalar osiladigan moslamadan foydalanish mumkin (1- rasm).
115
1- rasm
Tablitsa va rasmlar shunday balandlikda osilishi kerakki, oldingi
