• 7. Savodli yozuvning grafik bilimlar bilan bog’liqligi tamoyili.
  • Yozuvga o‘rgatishning o‘qishga o‘rgatish bilan bir paytda amalga




    Download 5,58 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet65/163
    Sana12.01.2024
    Hajmi5,58 Mb.
    #136140
    1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   163
    Bog'liq
    12590 2 CE8BD3CE1F03505534B64BE6967001D373895E4B

    6. Yozuvga o‘rgatishning o‘qishga o‘rgatish bilan bir paytda amalga 
    oshirish tamoyili. Dastur talablari yozuvga o‘rgatishni o‘qishga o‘rgatish bilan 
    bir paytda amalga oshirishni nazarda tutadi. Savod o‘rgatishning dastlabki 
    bosqichida o‘qish va yozuv bog’lab olib boriladi. Bu usul K.D.Ushinskiy 
    tomondan qo‘llangan bolib, hozirga davr foydalanib kelinmoqda. O‘quvchi 
    yaxshi o‘qish sifatlari (togri, ongli, tez va ifodali o‘qish)ni egallash bilan bir 
    paytda yozuvga ham o‘rgatilib boriladi. Negaki yozish va o‘qish bolaning nutqiy 
    rivojlanishi (lug’at boyligi, gap tuzish ko‘nikmasi, nutqning mantiqiy 
    bog’lanishi)ni ta’minlaydi. Yomon o‘qigan bola yozuvni egallashi qiyin bo‘ladi, 
    chunki bo‘g’inlab o‘qish malakasidan so‘ng, bo‘g’inlab yozish malakasi 
    shakllanadi. 
    7. Savodli yozuvning grafik bilimlar bilan bog’liqligi tamoyili. Chiroyli 
    yozuv imlo bilan chambarchas bog’liq. O‘quvchining imloviy savodxonligi 
    haqida g’amxo‘rlik qilish tilning aniqligi, fikrni to‘g’ri ifodalash, kishilar bilan 
    o‘zaro xatosiz muomala uchun g’amxo‘rlik demakdir. Shu sababli ham savod 


    139 
    o‘rgatish davrida bolalarda grafik malakalarni shakllantirish bilan birga imloga 
    oid malakalarning shakllanishiga zamin yaratiladi. 
    Malumki, savod o‘rgatish davrida o‘quvchi gapni bosh harf bilan yozish, 
    so‘zning satrga sig’may qolgan qismini keyingi qatorga ko‘chirish, kishilar ismi, 
    sharifi, hayvonlarga qo‘yilgan nomlarda bosh harf ishlatilishini amaliy tarzda 
    o‘rganadi. 
    Chiroyli yozuv darslarida so‘zlar, gaplar, matnlar yozish, ularning 
    imlosini tekshirishi orfografik ziyraklikni asta-sekin shakllantira boradi, imlo 
    qoidalarini puxta egallashlariga zamin yaratadi. 
    Insonning yozma nutqi harflar orqali shakllanadi. Husnixat darslarida 
    savodli yozuv grafik malakalar bilan shakllantirilishi asosiy vazifa hisoblanadi. 
    Har bir harfning aniq yozilishi yozuvning aniq va ravon bolishini ta’minlaydi. 
    Buhing uchun harflarning shaklini to‘g’ri yozish, ularni to‘g’ri ulashning 
    ahamiyati kattadir. Harflami bosmasdan bir tekisda yozish, elementlarni 
    ajratmasdan boglash, so‘zlarni qatorda to‘gri joylashtirish, yozuv vaqtining 
    belgilab olinishi, tahlil ishlarining (bo‘gln-tovush, tovush-harf, imloviy tahlil), 
    ya’ni fonetik-grafik tahlilning amalga oshirilishi muhim sanaladi. 
    Yillar davomida o‘quvchilarni chiroyli va bexato yozishga o‘rgatish 
    uchun qoyidagi metodlardan foydalanib kelinmoqda:

    Download 5,58 Mb.
    1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   163




    Download 5,58 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Yozuvga o‘rgatishning o‘qishga o‘rgatish bilan bir paytda amalga

    Download 5,58 Mb.
    Pdf ko'rish