• Ekologik ji- noyatlar
  • modda. Insonning yashash uchun qulay atrof tabiiy muhitga ega bo’lish huquqi va bu muhitni saqlab qolish borasidagi burchi
  • O’zbekiston Respublikasining «Tabiatni muhofaza qilish to’g’risida»gi Qonuni
  • N. ismatova, O. Karimova davlat va huquq asoslari




    Download 1.47 Mb.
    bet26/28
    Sana23.12.2019
    Hajmi1.47 Mb.
    #4660
    1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   28

    Ekologiya

    huquqi - tabiat bilan jamiyat o‘rtasida pay- do bo‘ladigan ijtimoiy munosa- batlarni huquqiy tomondan tartibga solish- ni o‘rganuvchi fandir. Ekologiya huquqi bugungi kunda O‘zbekis- ton Respublika- sining huquq tizimida o‘z o‘rni va salohi- yatiga ega, alo- hida yo‘nalish va xususiyatlardan tarkib topgan huquq sohasi hisoblanadi.


    Ekologik-huquqiy javobgarlikka milliy va xalq­aro huquq normalarida belgilangan ekologik munosabat qatnashchilari uchun majburiy kuchga ega bo’lgan qoi- da va me’yorlarni buzganlar uchun yuridik tusdagi jazo choralari qo’llanilishi kiradi.

    O’zbekiston Respublikasining «Tabiatni muhofaza qilish to’g’risida»gi Qonuni


    Ekologik ja­vobgarlik eko- logik xavfsiz muhitni ta’min- lashdagi davlat, jamiyat va shaxs­larning hozirgi va kelajak avlodlar oldidagi burchlari va majburiyatlari hamda ularni bajarmasligi tufayli yuzaga ke- ladigan ijtimoiy- iqtisodiy va yuri- dik xarakterdagi oqibatlardir.


    O’zbekiston Respublikasining «Tabiatni muhofaza qilish to’g’risida»gi Qonuni tabiiy muhit sharoitlarini saqlashning, tabiiy resurslardan oqilona foydalanishning huquqiy, iqtisodiy va tashkiliy asoslarini belgilab beradi. Qonunning maqsadi inson va tabiat o’rtasidagi muno­sabatlar uyg’unlikda rivojlanishini, ekologiya tizimlari, tabiat komplekslari va ayrim obyektlar muhofaza qilini- shini ta’minlashdan, fuqarolarning qulay atrof muhitga ega bo’lish huquqini kafolatlashdan iboratdir.

    Tabiatni muhofaza qilishga doir qonunlarni buzganlik uchun javobgarlik

    Tabiatni muhofaza qilishning standartlari, normalari, qoidalari va boshqa normativ-texnik talablarini buzish- da, shu jumladan:

    korxonalar, inshootlar, transport vositalari va boshqa obyektlarni rejalashtirish, qurish, tiklash va ta’mirlash, ulardan foydalanish yoki ularni tugatish chog’ida, ekologiya nuqtayi nazaridan xavfli mahsulotlarni chet ellarga chiqarish va chet ellardan olib kelishda hududning belgilab qo’yilgan ekologiya sig’imini, ekologiya norma­lari, qoidalarini buzishda;
    Ekologik ji- noyatlar
    - atrof tabiiy muhitga ijtimoiy xavfli zarar yetkaza- digan ijtimoiy xavfli qilmishlar yig‘indisi.


    tabiiy boyliklardan o’zboshimchalik bilan foyda- lanishda, davlat ekologiya ekspertizasi talablari­ni bajarmaganlikda;

    tabiiy resurslardan foydalanganlik uchun belgi­langan to’lovni, shuningdek atrof muhitni iflos- lantirganlik va unga zararli ta’sir ko’rsatishning boshqa turlari uchun kompensatsiya to’lovlari to’lashdan bosh tortganlikda; tabiatni muhofaza qilish obyektlarini qurish re- jalarini, tabiatni muhofaza qilishga doir boshqa tadbirlarni bajarmaslikda;

    atrof tabiiy muhitni tiklash, unga bo’ladigan zararli ta’sir oqibatlarini bartaraf etish va tabiiy resurslarni takror ishlab chiqarish choralarini ko’rmaganlikda;
    O‘tgan asr- ning o‘rtala- rida atmosfera tarkibida CO2 ning miqdori 0,02% bo‘lsa, hozirgi vaqtda bu raqam 0,03% gacha oshgan. Tashqi muhitga chiqariladigan CO2 ning 31% ni AQSh, 18% ni MDH mamlakat- lari, 7% ni Xitoy, 5,4% ni Ger- maniya, 4,7% ni Yaponiya, 3% ni Fransiya chiqa- rib tashlamoqda. Qolgan 31% esa boshqa mam- lakatlarning hisobiga to‘g‘ri keladi.



    




    1. modda. Insonning yashash uchun qulay atrof tabiiy muhitga ega bo’lish huquqi va bu muhitni saqlab qolish borasidagi burchi

    O’zbekiston Respublikasi aholisi o’z salomatligi va kelajak avlodning salomatligi uchun qulay tabiiy muhitda yashash, o’z salomatligini atrof muhitning zararli ta’siridan muhofaza qilish huquqiga ega.

    Ana shu maqsadda O’zbekiston Respublikasi aholisi tabiatni muhofaza qilish bo’yicha jamoat tashkilotlariga birlashish, atrof tabiiy muhitning ahvoli hamda uni muhofaza qilish yuzasidan ko’rilayotgan chora-tadbirlarga doir axborotlarni talab qilish va olish huquqiga ega.

    O’zbekiston Respublikasi aholisi tabiiy resurslardan oqilona foydalanishi, tabiat boyliklariga ehtiyotlik bilan munosabatda bo’lishi, ekologiya talablariga rioya etishi shart.

    O’zbekiston Respublikasining «Tabiatni muhofaza qilish to’g’risida»gi Qonuni

    • tabiatni muhofaza qilish ustidan davlat nazorati- ni amalga oshirayotgan idoralarning ko’rsatma- larini bajarmaganlikda;

    • tabiatni muhofaza qilish obyektlari va muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning huquqiy rejimini buzganlikda;

    • atrof tabiiy muhitga zararli ta’sirni hisobga olish qoidalarini buzganlikda;

    • chiqindilarni, kimyolashtirish vositalarini, shuningdek radioaktiv va zararli kimyoviy mod- dalarni saqlash, tashish, ulardan foydalanish, ular­ni zararsizlantirish va ko’mib yuborish vaqtida ta­biatni muhofaza qilish talablarini buzganlikda;

    • atrof tabiiy muhitni muhofaza qilish sohasidagi davlat nazoratini amalga oshiruvchi mansabdor shaxslarning obyektlarga borishiga, ayrim shaxs­lar va tabiatni muhofaza qilish jamoat tashkilot- lariga esa o’z huquq va vazifalarini ro’yobga chiqarishlariga to’sqinlik qilganlikda;

    • atrof tabiiy muhitning holati va uning resurslari- dan foydalanish to’g’risida o’z vaqtida va to’g’ri axborot berishdan bosh tortganlikda aybdor bo’lgan shaxslar O’zbekiston Respublikasining qonunlariga binoan intizomiy, ma’muriy, jinoiy va boshqa yo’sindagi javobgarlikka tortiladilar.


    

    Savol va topshiriqlar



    1. Fan-texnika ta’sirida atrof-muhitning o’zgarishi jarayoni mazmunini tushuntiring.

    2. Ekologik inqiroz deganda nimani tushinasiz?

    3. O’zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksi- ning 193-196-moddalarini o’qing va jinoyat subyektlarini aniqlang. Jinoyatning subyektiv tomoniga baho bering.

    Voyaga yetmagan shaxslarning javobgarlik doirasini aniqlang.

    1. A., K. va B. ismli shaxslar (barchasi 16 yosh) o’rmonga dam olishga chiqdilar. Ular gulxan yoqishdi va unga koplab yangi kesilgan daraxt shoxlarini tashlashdi. Tez orada olovni boshqarib bo’lmay qoldi va shamol ta’sirida u o’rmon sathida tez tarqala boshladi. Buning natijasida tabiatga ko’p miqdorda zarar yetkazildi.

    2. Voyaga yetmagan N. ismli shaxs ishlab chiqarish korxonasidan chiqarilgan chiqindilarni belgilangan o’raga to’kmasdan, yaqin yerdagi suv havzasiga to’kib yuborishi qishloqda odamlar orasida yuqumli kasallik epidemiyasining tarqalishiga sabab bo’ldi, shuningdek chorva mollarining ham kasallanishiga olib keldi.

    3. Kuzgi ta’til kunlarida G. ota-onasi va ukalari bilan dala hovliga dam olishga bordi. Kech kuz bo ‘lganligi uchun hamma yoqni daraxt barglari qoplagan. G. ukalari bilan hovlidagi va ko’chadagi barglarni dalaning bir chekkasiga to ‘pladi-da, yoqib yubordi. Bu holatni ko’rgan otasi darhol kelib, gulxanni o’chirdi va o’g’liga tanbeh berdi. Chuqurroq o’ra qazishni va barglarni ana shu o’raga ko’mib yuborishni buyurdi. Agar barglar yoqib yuborilsa, qanday huquqiy oqibat kelib chiqishi mumkin edi?

    O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi protsessual huquqning asosiy manbayi.
    O‘zbekiston Respublikasida demokratiya umuminsoniy prinsiplarga asoslanadi, ular- ga ko‘ra inson, uning hayoti, erkinligi, sha’ni, qadr-qimmati va boshqa daxlsiz huquqlari oliy qadriyat hisobla­nadi.


    Download 1.47 Mb.
    1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   28




    Download 1.47 Mb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    N. ismatova, O. Karimova davlat va huquq asoslari

    Download 1.47 Mb.