|
Navoiy davlat pedagogika instituti
|
| bet | 5/44 | | Sana | 28.01.2023 | | Hajmi | 2.67 Mb. | | #39983 |
Bog'liq Navoiy davlat pedagogika instituti мифология , Документ Microsoft Word, ПФ-6247 НАЗОРАТ РЕЖА, baholash, O\'quv qo\'llanam22222, COMPUTER1 UZ, 1, buyuk ipak yolining qayta tiklanishi va uning iqtisodiy ahamiyatini, 22112016 Fedorov TRACECA, Тесты по аналитической химии, Akusherlik va ginekologiya savollar, Umumiy mikrobiologiya YaN - 1 variant, OBYEKTIVKA MAMUNA, Пирмаматов ШахбозIrsiy kasalliklar deb etiologik omili mutatsiyalar bo‘lgan kasalliklarga aytiladi.
Irsiyatga va muhitga aloqadorligiga qarab mavjud kasalliklar 4 guruhga ajratiladi.
Birinchi guruh - aniq irsiy kasalliklar. Kasallik mutatsiya natijasi, muhit ta'siridan qat'iy nazar yuzaga chiqadi. Bularga to‘liq namoyon bo‘ladigan xromosoma va gen kasalliklarini kiritish mumkin, (Daun sindromi, gemofiliya, neyrofibromatoz, fenilketonuriya, mukovistsidoz, axondroplaziya va boshqalar). Kasallik ontogenezining harqanday bosqichlarida namoyon bo‘lishi mumkin.
Ikkinchi guruh kasalliklari irsiy omilga bog‘liq, lekin uning namoyon bo‘lishi uchun ma'lum atrof muhit omili ta'siri kuzatilishi shart (podagra, diabet). Bular
irsiy moyilligi bo‘lgan kasalliklardir.
Uchinchi guruh kasalliklarida asosiy etiologik omillar muhit ta'sirlari
hisoblandi, lekin ularning namoyon bo‘lishida irsiyatning ham roli mavjud.
To'rtinchi guruh kasalliklari rivojlanishida irsiy omillar hech qanday rol o'ynamaydi (jarohatlar, kuyish, yuqumli kasalliklar). Lekin kasallikning qanday kechishiga irsiy konstitutsiya ta'sir qilishi mumkin [5].
2.1. Irsiy kasalliklarning klassifikatsiyasi.
Odamda uchraydigan irsiy kasalliklar xilma-xil bo‗lib, ularning asosida irsiyatni belgilovchi moddalarning o‗zgaruvchanligi - mutatsiyalar yotadi. Shuning uchun ham irsiy kasalliklarni tasniflashda mutatsiyalar tasnifidan foydalaniladi [4].
Hozirgi davrda irsiy kasalliklarning quyidagi tasnifi keng qo’llaniladi:
genom kasalliklari
gen kasalliklari
xromasoma kasalliklari
Ko‗pincha genom va xromosoma kasalliklari umumiy nom bilan xromosoma kasalliklari deb yuritiladi.
Ikkinchi xil klassifikatsiyaning asosida esa mutatsiyalar klassifikatsiyasi yotadi, bunda ularning nomiga qarab mexanizimlarni darhol tasavvur qilish mumkin.
Irsiy kasalliklarni 5 ta guruhga ajartish mumkin:
Gen kasalliklari;
Xromosoma kasalliklari;
Irsiy moyilli yoki multifaktorial (ko‘p omilli) kasalliklar;
Somatik hujayralar kasalliklari;
Ona va pusht antigenlari nomosligi kasalliklari.
|
| |
