Ц/, = y 2 va
Фа= 0
b oiish i lozim. Shunday qilib, geliy atomining quyi holati uchun yagona
yechimimng ko‘ rinishi va energetik sathning qiymati quyidagicha
ifodalangan boiadi:
Ф , (r,
,r2) = \i/W0 (rt
)y/m (r ,) (9.39)
E = 2 E ] + K + A. .
(9.40)
Parageliy va ortogeliy holatlar energiyalaming farqi (9.37) va
(9.38) formulalarga binoan
2A ga teng boiadi. Demak, geliy atomining
278
sathlari parageliy va ortogeliy sathlaming turli energetik qiymatlarga
tegishli b oigan sathlariga ajraladi: parageliy sathlarga
E n +
E m +
К +
A sath o ‘ rinli; ortogeliyga esa
E„ + Em + К A sath tegishlidir (22-rasm).
E]+Ez +f\+A i
\ е , '& к -А \ 22-rasm. Geliy atomining almashuv ajralish sxemasi. 9.3. M olekulalarning tuzilishi Barcha kimyoviy xususiyatlarni o ‘zida mujassamlashtirgan bir
jinsli moddaning eng kichik zarrachasi molekula deb ataladi.
Molekulalar bir xil yoki turli xil elementlaming atomlaridan tashkil
topgan boiadi. Masalan, vodorod
( H 2), kislorod (
O 2 ) molekulalari bir
xil atomlardan tuzilgan molekulalar tarkibiga kirsa, osh tuzi molekulasi
(.
N a C l) esa har xil atomlardan tashkil topgan molekulaga misol boiadi.
Shuni ta’kidlash lozimki, molekula barqaror, turg‘un tuzilishga ega
boigan sistema hisoblanadi. Bu esa o ‘ z navbatida molekulani tashkil
etuvchi
atomlararo
ta’ sirlashuvchi
kuchlar
bilan
bevosita
bogianganligidan dalolat beradi. Keling bu bogianishning mohiyati
bilan tanishib chiqaylik.
Tajribadan maium boidiki, molekulalarning barqarorligi, atomlar
o ‘rtasida vujudga keladigan kimyoviy bogianish kuchlar ta’ siri ostida
amalga oshiriladi. Tabiatda ikki xil kimyoviy kuchlar mavjudligi
aniqlandi: ionli bogianish kuchlari va kovalent bogianish kuchlari.
279
Ionli b og‘ lanish kuchlari qarama-qarshi elektr zaryadlar orasidagi
bir-biriga tortishuv kuchlaridan farq qilmaydi. Masalan,
