Rentgen nurlari kvanti bilan to ‘qnashgandan
keyin elektronning
energiyasi
juda
katta qiym atga ega b o ‘lishini ko‘rsatish uchun
nisbiylik nazariyasi formulalaridan zarrachaning massasini uning
tezligiga bog‘liqligini hisobga olish kerak.
Nisbiylik nazariyasiga
binoan и tezlikda harakatlanuvchi elektronning kinetik energiyasi
impulsi esa
iг'
щ с
1
г
E -
- >n„c
, ■ . л.
l - v
2
/ c
2
( U 4 )
/=
m0w_
\ - v
(1.15)
ga teng, bunda
me- elektronning tinchlikdagi massasi,
с - yorug‘-
likning vakuumdagi tezligi.
Olingan qiymatlami (1.11) va (1.12) formulaga q o ‘yilsa hamda
E=o va p=o
ekanligi nazarda tutilsa, quyidagi natijaga kelinadi:
/
Tiw =
h(o' + mnc “
1
-1
Пк = Ггк' + - m"V
(1.16)
(1.17)
Hosil b o ‘lgan (1.16) va (1.17) tenglamalar mos holda skalar va
vektor tenglamalardir. Bunda /3
=v/c b o ‘lib,
m va к - tushayotgan
Rentgen nurlarining chastotasi va to ‘Iqin vektori, co'vak
esa sochilgan
nurlam ing tegishli kattaliklaridir. (1.16) va
(1.17) tenglamalardan
m uhim natija kelib chiqadi: sochilgan fotonning energiyasi va impulsi
tushayotgan fotonning energiyasi va impulsidan kichiqroq b o ‘ladi, y a’ni
sochilayotgan nurlanishning to ‘lqin uzunligi
tushayotgan nurlanishning
to ‘lqin uzunligidan kattaroqdir, chunki A = c/v
formulaga asosan,
to ‘Iqin uzunligi ortadi.
(1.16)
va (1.17) form ulalam ing to ‘g ‘riligini isbotlash uchun
sochilayotgan
yoruglik ning
m chastotasini
в
sochilish burchagiga
qanday b o g ‘langanligini aniqlab olish zarur. 2- rasm da tas\ nian in
impulslar diagrammasini k o ‘rib chiqaylik.
ГГТТ^Т^"-'
i Ь AM ’
