291
u
Chuqurlashuvch
U D
C h uqurla
U D O
C huqurlashuvchi
i
shuvchi
b o ’y-lam a b ir bortli
(ishchi m aydon
b o 'y la m a
ning
o ’zgaruv-
UD D
C huqurlashuvchi
chan
holati
b o ’y lam a ikki bortli
bilan)
UP
C h uqurla
U PO
C huqurlashuvchi
shuvchi
k o ’ndalang b ir bortli
k o ’ndalang
C huqurlashuvchi
U PD
k o ’ndalang ikki bortli
C huqurlashuvchi
e lp ig ’ichsim on
UV
C huqurla
UV R
tarqoqlashgan
shuvchi
e lp ig ’ich-
sim on
C huqurlashuvchi
xalqasim on
markaz-
U K
C h uqurla
UKTS
lashgan
U K
shuvchi
xalqasim on
C huqurlashuvchi-
y oppasiga b o ’ylam a
u s
U SD
C h uqurla
U SDO
b ir bortli
A ralash
shuvchi
(chuqurlashuvch
yoppasiga
i-butun)
b o ’ylam a
O ’sha, k o ’nd alan g
ikki bortli
U SP
O ’sha,
U SPD
k o ’ndalang
O ’sha,
e lp ig ’ichm on,
tarqoqlashgan
U SV
O ’sha,
U SV R
e lp ig ’ich-
O 'sh a ,
xalqasim on,
sim on
m arkazlashgan
USK
1
USKTS
Ma 'lumot. Qazib olish tizimi nomlanishiga: "tashqi (yoki ichki) ag 'darmalar bilan
”
so ’ii
qo 'shiladi.
Qiya va tik qiya konlam ing qazib olish tizimi butun, qazib olish va kon-
tayyorlash ishlarining bajarilishi bilan xarakterlanadi, kon-tayyorlash ishlari
bunday konlarda karyem ing qurilish davrida va uning ishlash davrida am alga
oshirilishi sababli (ochuvchi va qazib oluvchi ishlar frontini hosil qilish uchun
chuqurligi b o ’yicha navbatdagi po g ’onalar o ’tiladi). Bunday qazib olish
tizimlari chuqurlashuvchi deb ataladi (o ’zgaruvchi ishchi maydon bilan).
292
M urakkab topografik va kon-geologik holatlarga ega konlar aralash
(chuqurlashuvchi-butun) tizimlar bilan qazib olinishi mumkin.
Konlami qazib olishning tartibi kon ishlarining karyer maydoni konturlariga
nisbatan rivojlanishi bilan bog’liq. Shu sababli qazimlaning yo’nalishining
rejada rivojlanishiga ega quyidagi qazib olish tizimlari mavjud:
•
B o’ylama bir yoki ikki bortli, qoplovchi tog’ jinsi va foydali qazilma fronti
karyer maydonining uzun o ’qiga parallel harakatlanadi;
•
K o’ndalang bir va ikkibortli, ochuvchi va qazib olish ishlar fronti karyer
maydoni kalta o ’qiga nisbatan parallel harakatlanganda;
•
Elpig’ichsimon, ochuvchi va qazib olish ishlar fronti o ’ra bo’yicha
markaziy (umumiy) va tarqalgan (ikki va undan ortiq) burulish nuqtalari
b o ’yicha xarakatlansa;
•
Xalqasimon, qazib olish va ochish ishlar fronti xalqasimon ko’rinishga ega
va qazib olish markazdan karyer maydoni chegaralariga yoki chegaradan
markazga qarab am alga oshiriladi.
Akad. V.V.Rjevskiy tomonidan taqdim etilgan qazib olish tizimlari prof.
E.F.Sheshko, (1949) va akad N.V.Melnikov (1951 y.) tomonidan taqdim etilgan
tizimlaming davomchisi hisoblanadi.
Prof. E.F.Sheshko tomonidan taqdim etilgan tizimlar asosiga (jadv. 8.2 va
rasm. 8.5) b o ’sh tog’ jinslarini ag’darmalarga tashish qo’yilgan. Bu
klassifikastiya quyidagi tizimlar guruhini o ’z ichiga oladi.
A guruhi o’z ichiga bo ’sh tog’ jinslarini ag’darmalarga ko’ndalang tashishda
transport
vositalaridan
foydalanmagan
holda amalga oshirishni
oladi
(transportsiz tizimlar).
В guruh o ’z ichiga, bo ’sh tog’ jinslarini ag’darmalarga transport vositalari
bilan b o ’ylama tashishni oladi (transportli tizimlar).
V guruhi o ’z ichiga b o ’sh tog’ jinslarini ko’ndalang va bo’ylama tashishli
aralash tizimni oladi. Bu tizim transportli va transportsiz tizimning
kombinatsiyasi sifatida ko’riladi.
293
*
i t
1
S »
! j s
Necmti pa с no л ож ени
v
cm /} и
//
a
ff нултp c
hh
e e
ff не ш н е е
CM
о
-/W—
S
—
—
г • -
* *
-----
л
ш Г ни—
4 :--------- f ----------- ^
Ч ё т -
т т г - л л
C/7
0
i
; i r
л
Г
)
г
f
'i
IL
- J
*—-////
—
1
—
/ » J
1
- > ~ ш ж
d
; —f t
v
j i
:
Е Я И
'
1 Р
,
\1 У
Г -:1
( ~
if
к.-;'
1
II-
Г/,;1 , ~TTt
lfV . Ill
L - /
_
~
i D
j *— \ " U
-
/7М
*
r -------
i—
w -
Cff
Ц
/ X \ \ |T 7\
M
M
/ " W f A
-
(
Щ
Г
p
45^
Л - г ' \ \ /
--м / S b j
CK
и
% ж ш
ь .
W
n
'
\ \ ]
Padova» зона карьера
к
,
Яанрабм’ние перемещения
^ 6l*Pt>W/HD/J HOjOOl)
tfartpaffsrtHt/e перемещения
/70s?cjH03i> игноп/re/foeo
^
Pm Залы декрош/Мг/л лор ад
8 .4 -ra s m .. A k a d . V .V .R je v sk iy k la s siflk a stiy a si b o ’y ic h a ochiq u su ld a q a z ib olish
tiz im la ri sx e m a la ri:
a — butun qazib olish maydoninin qazib olish tizimlari (ishchi maydonning doimiy joylashuvi
bilan); b — chuqurlashuvchi tizimlar (ishchi maydonnig joyini о ’zgartiruvchi); о - bir bortli
qazilma bo ’yicha harakatlanadigan; d — о 'sha, ikki bortli; st — о 'sha, markaziy; p
-
о 'sha,
periferiya bo ‘yicha; г —о 'sha, markazlashmagan.
|
