foydalanuvchiga tashiladi. A g’darma hosil qilish asosan m exanik kuraklar va
draglaynlar bilan am alga oshiriladi. Bunday karyerlarda asosan oxiri
berk ishlar
irontidan foydalaniladi. Poezdam ing harakatlanishi bitta karyerdan transport
chiqishiga ega m ayatniksim on b o ’ladi (rasm. 8. 11).
Karyer m aydonini ikki tomonli kapital transheyaga ulanadigan umumiy
ichki transheyalar tim izi bilan ochishda barcha pog’onalarda ochiq frontni hosil
qilish mum kin va bu bilan yukli va yuksiz lokomotivtarkiblaming harakatini
ajratish mumkin. Frontning ratsional uzunligi ishda b o ’lgan
ekskavatorlar
soniga, ekskavator blokining uzunligi va bitta pog’onada ishlaydigan
ekskavatorlar soni bilan aniqlanadi. Karyem ing butun rivojlangan ishchi
zonasida bitta p o g ’onada bir yoki ikkita ekskavator ishlaydi va ekskavator
blokining uzunligi k o ’rim karyerlari uchun 1200-2000m bir bortli b o ’ylama
qazib olish tizim ida (qiya qazilmalar) va 1500-3000m b o ’ylama ikki bortli qazib
olish tizim ida (tik qiy a qazilmalar) b o ’ladi. Ruda konlarida ekskavator blokining
uzunligi 1.5-2marta kichik. Ekskavator blokining
kichik uzunligi karyer
ishlarinring boshlang’ich va oxirgi davriga hos. Bu davrda pog’onani tezroq
qazib olish uchun unda uchtagacha ekskavator joylashadi, faqatgina agar bu
transport xizm at k o ’rsatish holati bo ’yicha m umkin b o ’lsa.
Yuk aylanm asiga xizm at k o ’rsatadigan majmualar uskunalarini tashkil qilish
jarayonlam ing uskunalar bilan sifatli va sonli aloqasi bo’yicha am alga oshiriladi.
Zaboy ekskavatorlarining cho’mich hajmi, lokom otivtarkiblam ing
foydali
massasi va a g ’darm a ekskavatorlarining cho’mich hajmi ratsional birligi
aniqlanadi va jarayonlardagi asosiy uskunalam ing soni aniqlanadi.
1000-1800 kN tortish kuchiga ega elektrovoz va teplovozlam i k o ’mir va
tem ir rudalari karyerlarida qo ’llash uchun lokomotivtarkiblaming ratsional
foydali massasi EK G -5, EKG-8 va EKG-12.5 ekskavatorlari uchun mos
ravishda 600-800, 800-1000 va 1200-1300t ni tashkil qiladi. Tortish kuchi 3600
kN b o ’lgan tortish agregatlari foydali massasi 1300-1500t b o ’lgan poezdlami
kapital transheyalar balandligi 30-40
% o
b o ’lgan balandlikka torta oladi.
M ustahkam torm oz uskunalarini o ’m atish bilan mos
ravishda poezdning foydali
322
massasini bir muncha kamaytirish bilan qiyalik balandligi 50-60 %o.
A g’darmalarda asosan cho’mich hajmi zaboy ekskavatorlari cho’mich hajmi
bilan bir b o ’lgan ekskavatorlardan foydalaniladi. Maydalangan va yarim
qoyasimon tog’ jinslarini ag’darma hosil qilishda zaboy ekskavatorlari bilan bir
turli ekskavatorlardan foydalanish ma’qul.
Texnologik yuk aylanmasidagi mashinalar soni asosiy texnologik jarayonlar
mashinalari ekspluatastion unumdorligi va yuk aylanmasidagi ish hajmiga ko’ra
aniqlanadi.
3 va 4 - b o ’limlarda ekskavator va lokomotivtarkiblaming
unumdorligi
aniqlash uchun jarayonlam ing majmuaga tasirisiz formulalar keltirilgan. Bu
formulalar b o ’yicha hisoblashlar yuklash, tashish va bo’shatish jarayonlarida
bajarish vaqtiga ko’ra va mumkin bo’lgan faktorlar, qazib olishning umumiy
dinamikasi va texnologik jarayonlami boshqarish
usullarini inobatga olmagan
holda amalga oshiriladi. Amalda esa, asosiy texnologik operatsiyalar
davomiyligi (lokomotivtarkiblaming zaboylarda yuklanishi va ag’darmalarda
b o ’shatilishi, to g ’ jinsini ag’darmaga yotizish, lokomotivtarkiblami yuklashga
va bo ’shatishga uzatish, yuk bilan va yuksiz harakatlanish va boshqalar)
o ’rtacha qiymatlardan ancha farq qiladi va ko’plab faktorlarga bog’liq bo’ladi.
Jarayonlam ing ekskavator-temiryo’l majmuasi ishiga bo’lgan ta’sirini
inobatga olish mumkinligi faqatgina majmua ishini EVM lami qo’llagan
holda
modellar orqali am alga oshiriladi. MGI da amalga oshirilgan imitastion
modellash jarayonida majmua ishiga turli texnologik va kon texnik faktorlarning
unumdorligiga ta ’siri aniqlandi. Turli faktorlarni inobatga olgan holda
ekskavator va lokomotivtarkiblaming almashinuv unumdorligi (л/3) quyidag
formula bilan aniqlanadi:
•
Zaboy ekskavatorlari uchun:
