A g’darmaning balandligi (m) quyidagi form ula bilan aniqlanadi:
я . = * Л ^ + 4 ^ А (8.17)
Bunda,
A
.^ - o c h u v c h i va ag’darm a kirgining kengligi, m.
8 .1 0 -ra sm .. K o n so lli a g ’d a rm a
ho sil q ilish sx e m asi
A g’darm a hosil qilgichni plast ustiga joylashtirishda ag ’darmaning
maksimal mumkin b o ’lgan balandligi (m) quyidagi formula bilan aniqlanadi:
H ^ = H r + m -Cr
(g jg j
JJ
Bunda,
ag ’darm a hosil qilgichning b o ’latish balandligi, m;
С = 1 5 — 2
'
-
ag’darm a hosil qilgich konsoli va ag’darm a yig’gichi bilan vertikal
b o ’yicha orasidagi minimal masofa, m.
A g’darm a hosil qilgichning kunlik unum dorligi
( M ):
Пп
= П.Л к ро/Т.
(g j 9)
Bunda,
П“'-
karyem ing foydali qazilm a b o ’yicha yillik unumdorligi,
M
;
T
■ - majmuaning yildagi
ishlar kuni;
к
* ' л?
*- qoplovchi tog’ jin si koeffitsiyenti,
/
;
к
'"*=1.2 — unumdorlikning zaxira koeffitsiyenti.
A g ’darm a hosil qilgichning joylashuvi o ’zgarganda uning unumdorligi
huddi shu ko ’rinishda uskunaning chiziqli o ’lchamlari yoki qazib olish
tizim ining m a’lum parametrlari bilan aniqlanadi.
T o ’xtovsiz harakatdagi ekskavatorlar va transport-ag’darma k o ’priklari
bilan texnologik majmualar
plast qazilm asi qalinligi 5-20m va koplovchi to g ’
jinsi qalinligi 60m gacha bo’lgan gorizontal va yotgan (yotish burchagi 2-3°)
316
konlam i qazib olishda qo’llaniladi. Ochish ishlarining texnologiyasi quyidagicha
b o ’ladi. K o’p cho’michli ekskavatorlar bilan qazib olinadigan qoplovchi tog’
jinsi transport ag’darma k o ’prigi konveyerlariga uzatiladi, ular eng qisqa yo’l
bilan qoplovchi tog’ jinsini ichki ag’darmalarga ko’chiradi.
Ekskavator
transport-ag’darma k o ’prik bilan o ’tkazish konveyerlari tizimi bilan bog’Iangan.
Rotorli ekskavatorlardan foydalanishad ular k o ’prik sifatida joylashishi mumkin.
Transport-ag’darma ko’priklar quyidagi hollarda qo’llaniladi. Yer yuzasi
gipsometriyasi tekis b o ’lishi kerak, ko’prik massasi lOming.t gacha etishi
sababli yaxshi quritilgan maydalangan tog’ jinslari 0.2-0.3
MPa boruvchi
kuchga ega bo’lishi kerak. Transport ag’darma ko’priklaridan unumli
foydalanish uchun ichki ag’darmalaming turg’unligini ta’minlash kerak, bu esa
qoplovchi tog’ jinslarining oldindar quritilishi va ag’darmalaming
drenaj tizimi
bilan ta ’minlashda amalga oshiriladi. Uskunalami sotib olishga bo’lgan katta
harajatlar sababli karyer maydoni zaxiralari etarli b o ’lishi kerak (karyer ishlash
vaqti kam ida 18yil), karyeming qoplovchi tog’ jinsi bo’yicha
unumdorligi esa
25-30 ming.m3 dan kam bo’lmasligi kerak.
Transport-ag’darma k o ’priklaming parametrlari kon-gelogik holatlar va
k o ’prikning ustunlari joylashuv joyiga bog’liq bo’lgan qazib olish tizimi
parametrlariga mos bo’ladi. Tog’ jinsini zaboydan ag’darmagacha
tashish
masofasi 200-500m ni tashkil qiladi. Transport-ag’darma majmuasidan
foydalanishad quyidagi holatga e’tibor berish kerak:
