|
Очиқ ахборот тизимларида ахборот психологик хавфсизликBog'liq F.Mo’minov, Sh.Barotov va boshq. Ochiq axborot tizimlarida axborot-psixologik xavfsizlik. Darslik.San’at sohasida.
Ma’lumki, har qanday san’at asari - millat ruhining ko’zgusi, qalb
tug’yonlari va his-tuyg’ularining ifodasi. U ayni ana shu jihati bilan ham qadriyatga
aylanadi. Qadriyatlar esa hamma vaqt moddiyatdan ustun turadi, muqaddas hisoblanadi.
Afsuski, bugun qo’shiqchilik san’ati moddiy ehtiyojlar mezoniga, nafsni qondirish
omiliga aylandi. Avj olib ketayotgan “shou-biznes” tadbirkorlikning har qanday
shaklidan ko’ra serdaromad, soliq to’lanmaydigan mo’may daromad manbai bo’lib
qoldi. Bozorlarda, gavjum joylarda turli-tuman behayo kassetalar va disklarning
sotilayotganligi etarli darajada nazorat qilinmayapti. Beyuzlik, andishasizlik, qo’nimsiz
turmush tarzi ayrim paytlari fazilatga aylanib bormoqda. Achinarlisi shundaki, ayni ana
shu yo’lni tanlaganlar o’zlarini millat timsoli, qadriyatlar ramzi sifatida ko’rsatishadi.
Yoshlar esa ommaviy tarzda ularga ergashmoqda.
Taniqli rus shoiri Evgeniy Evtushenko bir paytlar reklamalar, kliplar va san’atdagi
tutruqsizlik haqida iztirob bilan gapirgan edi. “Tabiat zilzilalar, qo’rqinchli suv
toshqinlari bilan bizni qo’rqitadi. Biroq bu qo’rquv gazeta va jurnallar, televidenie
orqali yopirilib kelayotgan majruh reklamalar tahdidi oldida hech narsa emas. Har
qanday reklama falsafadan mahrum odam falsafasiga aylandi. Kliplar esa
sayyoramizning bosh imijmeykeri maqomini egalladi. Bugun Maykl Jekson
Shekspirdan ko’ra mashhur. Rossiya yoshlari orasida pop qo’shiqchi Kirkorovning
mashhurlik darajasi Chaykovskiy, Tolstoy va Soljenitsinning qo’shib olgandagi
mashhurligidan ham oshib ketdi”
1
, - degan edi u afsus va nadomat bilan. Bu iztirobli dil
izhori tagida milliy dard, milliy armon, ayni paytda achchiq haqiqat yotadi.
Televidenie orqali ketma-ket berilayotgan be’mani qo’shiqlar, yarim-yalang’och
raqslar, o’g’rincha musiqalar engiltak, axloqsiz hayotni targ’ib qilish vositasiga
aylanmoqda. Bu, ayniqsa, aholisining qariyb 64 foizini 35 yoshgacha bo’lgan yoshlar va
bolalar tashkil etadigan O’zbekistonday mamlakatda g’oyat xatarli, millat istiqboliga
tahdid soluvchi hodisadir.
Balki, bugungi milliy estradamiz “eksperiment”lari allakimlar uchun zarurdir.
Umuman olganda, har qanday taraqqiyot tajribalar asosida quriladi, ular tufayli
takomillashib, qadriyatga aylanadi. Biroq bunday tajribalar dastlab ayni ana shu
yo’nalish ishqibozlari to’plangan joyda, maxsus auditoriyada sinovdan o’tkazilishi,
ommaviy minbarlarni egallab olib, bir necha ming yillik an’analarimizni,
madaniyatimizni, san’atimizni oyoqosti qilmasligi kerak.
O’ylab ko’radigan bo’lsa, g’oyaviy terrorchilik, g’oyaviy kamikadzelik holatlari
haqida ko’p gapiriladi. Va bunga ehtiyoj ham bor. Chunki bugungi dunyo ayni ana shu
tajovuzkor hodisalardan iborat va bulardan jabr ko’rmoqda. Ma’lum darajada buyuk
qadriyatlar toptalayotir. Insoniyat ma’naviyati, ruhiy dunyosiga misli ko’rilmagan
tahdid solinmoqda. Biroq jismoniy harakat, fe’l-atvor va intilishlar bilan bog’liq
bo’lgan, qandaydir manfaatlarni o’zida mujassam etgan bunday holatlarga yuksak
madaniyat, ma’rifat, axloq-odob qaysidir darajada qarshi turishi, ularga chek qo’yishi,
kerakli zarba berishi ham mumkindir. Qaysidir hududda qanchadir odamlarning ruhiy
hayotiga zomin bo’ladigan bunday g’ayriinsoniy hodisalarning oldini olish imkoni
bordir. Lekin butun millatni o’z tarixidan, madaniy merosidan ayirib, insoniyat hayotiga
1
Евтушенко Е. Интеллигенция всех стран, соединяйтесь! // “Центральная Азия и культура мира”. – Бишкек. 1977.
№2-3. – Б. 53-54.
95
ma’rifat olib kirgan qadriyatlarni izdan chiqarish, milliy an’analari va madaniyatni
buzib yuborish orqali tanazzulga undashdek madaniy-mafkuraviy terror o’rnini hech
narsa bilan qoplab bo’lmaydi. Ana shunday ma’naviy-mafkuraviy xurujlardan millatni,
jamiyatni asraydigan yagona qudratli kuch – milliy g’oya, milliy istiqlol mafkurasidir.
|
| |
