Kommunikativ kompetentsiya.
Ona tili fanidan Davlat ta‘lim standarti shu til bo‘yicha egallanadigan nutqiy faoliyatning asosiy uch turi: o‘qish, gapirish va yozish amallari bo‘yicha har bir sinfda taqozo etiladigan bilim va ko‘nikmalar me’yorini belgilab beradi. Bunda o‘quvchining notanish matnni ifodali o‘qiy olishi, o‘zgalar fikrini va matn mazmunini anglash hamda uni og‘zaki qayta bayon qila olish darajasi, fikrni mantiqiy izchillikda ifodalay olishi, tilning ifoda vositalaridan o‘rinli va unumli foydalana bilishi, imloviy savodxonligi kabi kompetentsiyalarni egallab borish dinamikasi nazarda tutiladi.
Grammatik kompetentsiya.
Standartda nutqiy faoliyatning har bir turi yuzasidan til materiali, til vositalari va grammatik bilimlar, hosil qilinadigan zaruriy ko‘nikma va malakalar belgilanadi.
16
Bunda o‘rganilayotgan o‘zbek tilining fonetikasi, leksikasi va grammatikasi bo‘yicha nutqning og‘zaki va yozma shakllaridan keng va to‘g‘ri foydalanish uchun zarur bo‘lgan ilmiy-amaliy ma‘lumotlar berish, o‘zbek tilida to‘g‘ri talaffuz, imlo va punktuatsiyaning asosiy qoidalarini o‘zlashtirish, muayyan bir xabarni yoki ma‘lumotni turli shakllarda bera olish, kundalik hayot uchun zarur bo‘lgan ish qog‘ozlarni yuritish, badiiy, ilmiy, siyosiy asarlarni o‘rganib, ular haqidagi fikr mulohazasini shaxsiy munosabatini og‘zaki va yozma shakllarda to‘g‘ri bayon eta olish imkoniyatlaridan o‘rinli foydalanish talab etiladi.
Ona tili ta‘limi mazmuni yuqoridagi ikki tarkibiy qismni o‘z ichiga oladi va 1-4-, 5-9-sinflar hamda akademik litsey va kasb-hunar kolleji DTS larining har birida o‘zining ifodasini topadi. Ona tili uzluksiz ta‘lim tizimida boshlang‘ich ta‘lim maktabgacha ta‘limdan keyingi bosqich sanaladi.
Uzluksiz ta‘limning boshlang‘ich va umumiy o‘rta, o‘rta maxsus ta‘lim bosqichlarida til ta‘limining lisoniy, lingvopsixologik, sotsiopsixologik va paralingvistik xususiyatlari, muhimi, umumdidaktik hamda o‘ziga xos metodik xususiyatlardan kelib chiqqan holda hosil qilinadigan kommunikativ, grammatik va umumtarbiyaviy vazifalar belgilanadi, xususan maktabni bitirib chiqqan yoshlar
ijtimoiy, iqtisodiy va madaniy hayotning barcha jabhalarida, muloqot va munosabatning hamma turlarida ona tilidan erkin, samarali va to‘g‘ri foydalana olish, uning cheksiz imkoniyatlaridan to‘laqonli bahramand bo‘lish, zaruriy ko‘nikma va imkoniyatlariga ega bo‘lishlari zarur.
|
