• Ona tilini o`qitishda onglilik, faollik va mustaqillik prinsiplari.
  • Onglilik prinsipi.
  • Ona tilini oqitishda nazariyani amaliyot bilan bog`lash prinsipi




    Download 292.08 Kb.
    Pdf ko'rish
    bet3/8
    Sana18.05.2023
    Hajmi292.08 Kb.
    #61443
    1   2   3   4   5   6   7   8
    Bog'liq
    Bobaniyazova Zaripa Xudayberganovna
    Hisobvaraqlar rejasi, Jabborov Nodirbek\'s presentation
    Ona tilini oqitishda nazariyani amaliyot bilan bog`lash prinsipi. Ona 
    tili o`qitishda nazariyani amaliyotga bog`lash daganda o`quvchilardan 
    tildan egallayotgan ilmiy-nazariy bilimlarini amalda qo`llashini ta`minlash, 
    ularni mustaqil turmush uchun zarur bo`lgan amaliy ko`nikmalar bilan 
    qurollantirishni tushunamiz. Nazariyani amaliyotga bog`lash ona tilini 
    o`qitishni foydali maqsadlarga burish. Urganilayotgan til hodisalarini 
    o`quvchilarning nutqiy faoliyatini rivojlantirishga buysundirish, til ta`limini 
    hayot bilan, kundalik turmush bilan, odamlaring mehnat faoliyati bilan 
    bog`lash demakdir.
    Ona tilini o`qitishda onglilik, faollik va mustaqillik prinsiplari. Didaktik 
    adabiyotlarda onglilik deganda o`rganilayotgan mavzuga oid axborot 
    mazmunini asosli egallash, xulosa va umumlashmalarni chuqur va atroflicha 
    fahmlash, mavzu yuzasidan bilimlarni sistemali va to`g`ri bayon qilish
    egallangan bilimlarning ishonch va e`tiqodga aylanishi, o`rganilgan 
    bilimlardan turmushda mustaqil foydalana olish tushuniladi. Bu prinsip til 
    hodisalarining mohiyatini anglab, tushunish, ongli o`zlashtirishni talab qiladi.
    Onglilik prinsipi. Onglilik bilimlarni ongli ozlashtirishga yo`naltirilgan 
    prinsipdir. U quyidagi xususiyatlarga ega:

    ta`limning asosiy maqsadi, hayot uchun zaruriyligini aniglash;

    daliliy materiallarni ongli egallash va o`zaro farqlay olish;

    bilimlarni o`rganish, mustahkamlash, takrorlash;

    egallangan va o`zi erishgan natijalarni baholay bilish xususiyatlarini 
    tarbiyalaydi.
    Demak, ona tilini o`qitish metodikasida onglilik prinsipiga asoslanish 
    ma`no va mazmunni anglab, amaliy vazifalar – so`rash, tinglash, o`qish, 
    yozish kabilarni bajarishda o`zlashtirilgan ko`nikma va malakaga, ijodiy 
    tashabbuskorlikka, mustaqillikni oshirishga imkon beradi.
    Ona tili ta`limi ongliligi quyidagi prinsiplarga asoslanadi:
    1. 
    So`z boyligini oshirish va ma`naviy guruhlar ustida ishlash.
    2. 
    Fikr bildirishda mantiqiy izchillikni ta`minlash.
    3. 
    Tilning ifoda imkoniyatlaridan to`g`ri va o`rinli, nutqiy 
    vaziyatlardan mos ravishda foydalana olish.
    4. 
    Mustaqil va ijodiy mushohada malakalarini shakllantirish. Ijodiy 
    tafakkur kurtaklarini rivojlantirish.
    5. 
    Kommunikativ savodxonlik, zamonaviy texnik vositalardan tik 
    o`rganish jarayonida unumli foydalanishning turli usul va vositalarini bilish.


    Lingvopsixologik o`quv topshiriqlari tizimini ona tili ta`limiga joriy etish, 
    o`quvchi ongida mustaqil mushohada yuritish, so`z tanlash va fikr bildirish 
    ehtiyojini hoil qilishga, ko`nikma va malakalarini shakllantirishga, nutqiy 
    faoliyat ko`lamini kengaytirishga xizmat qiladi.
    O`quvchi - ta`lim – o`qituvchi tizimida o`zaro munosabatlar tasnifi 
    quyidagicha: DTS talabiga ko`ra o`quvchi ta`lim jarayonining faol sub`ekti 
    sifatida o`zi izlanishi, til hodisalarini kuzatish, farqlashi, tahlil va tasnif qilishi, 
    xulosalashi lozim. Shunday usullar bilan ishlash orqaligina biz o`quvchilarda 
    mustaqil va ijodiy tafakkurni shakllantirishimiz, rivojlantirishimiz mumkin.
    Yangilangan ta`limning mazmuni, mohiyati, tarkibiy shakllanishi 
    asoslarini quyidagicha belgilasa bo`ladi:
    1. 
    Anglash, baholash, amaliy qo`llay olish zarur bo`lgan til 
    vositalari, imkoniyat va me`yorlarning izchil tizimini dars jarayoniga tatbiq 
    etish.
    2. 
    Nutqiy faoliyatni bosqichma-bosqich shallantirishda og`zaki va 
    yozma nutq malakalarini hosil qilish va rivojlantirish.
    Shundagina o`quvchi fikr bildirishga shoshmaslikka, mustaqil 
    mushohada yuritishga, so`zlashdan oldin har bir so`zni o`ylab ko`rishga, 
    sharoitga mos so`z tanlash va o`z nutqida o`rinli ishlatishga o`rganadi. Unda 
    so`zga mas`ullik hissi paydo bo`ladi, ixcham, ravon va raso so`zlashga 
    odatlanadi.

    Download 292.08 Kb.
    1   2   3   4   5   6   7   8




    Download 292.08 Kb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Ona tilini oqitishda nazariyani amaliyot bilan bog`lash prinsipi

    Download 292.08 Kb.
    Pdf ko'rish