|
Optik aloqa asoslari
|
| bet | 4/160 | | Sana | 13.01.2024 | | Hajmi | 1 Mb. | | #136728 |
Bog'liq Optik aloqa asoslari (N.Yusupov, R.Isayev)E = h • f
13
www.ziyouz.com kutubxonasi
J
О 10 102 103IO4 10s 106 10710s IO9 IO10 10"IO'2 10'310'4 IO1510’6 10,710IS 1O,91O20
,1
IO7 IO6 10s 104 103 102 IO1 1 Iff1 IO2 10 310 4 10 s IO'6 10'710 s 10 9lff,0ia,40 ’2 X, m
75-100 mkm
0,75-0,4 mkm
> +
Infraqizil diapazon
Ko ‘rinuvchi spektr
0,4-0,005 mkm
Ultrabinafsha
diapazon
X, mkm
—► .
1.2-rasm.
Elektromagnit
to‘lqinlar
spektri
www.ziyouz.com kutubxonasi
bunda: f — uning chastotasi;
h — Plank doimiysi, 6,63 • 10 — 34 J • sek (Joul • sekund).
Ya’ni, foton energiyasi uning chastotasiga bog‘liq va propor- sional.
Infraqizil nur (1013 Hz) energiyasi E — 6,63 • 10 — 20J • sek.
Ko'rinuvchi nur (1014-Hz) energiyasi E= 6,63-10 — 19J • sek.
Ultrabinafsha nur (1015-Hz) energiyasi E = 6,63-10 — 18 J- sek. [2].
Yorug'lik nurini zarracha va to‘lqin sifatida ko‘rish mumkin. Masalan, optik tolaning ko‘pgina xarakteristikalari to‘lqin uzunligiga bog'liq, bunda to‘lqin sifatida ko‘riladi. Nurlanish generatsiyasida yoki fotoqabul qilishda nurlanishning kvant xususiyatlari e’tiborga oliuadi. Nurlanishning tashuvchi chastotasi aloqa tizimining uzatish (czligi va o‘tkazish polosasini aniqlaydi. Optik aloqa tizimlarida tashuvchi chastota juda yuqori. Bunga bog‘liq holda optik diapazonning chastota polosasi radiodiapazonga qaraganda 105 marta katta. Bu optik aloqa tizimining eng muhim afzalligi bo‘lib, katta hajmdagi axborotlarni qisqa vaqt ichida uzatish imkonini beradi. Ihmdan tashqari, uzatkichning hamma quwatini foydali elektro- magnit nurlanishlarni uzatishga qaratish imkoniyati tashuvchi chastota o‘sishi bilan ortadi. Shuningdek, yuqori tashuvchi chastotani qo‘llash foydali signalning katta zichligiga olib keladi, o‘z navbatida aloqa tizimining samaradorligi ortadi. Buxususiyatlari millaxassislarning optik aloqa tizimlariga qiziqishlarini aniqlaydi.
OAT yuqorida aytib ytilgan xususiyatlaridan tashqari, mis kabelli va boshqa uzatish tizimlariga qaraganda bir qancha afzalliklarga ham ega. Shuning uchun optik aloqa tizimlaridan nafaqat telefon aloqasini tashkil etish, balki televideniyeda, ovoz eshittirishlarini uzatish, hisoblash texnikasi, transport vositalari va boshqa sohalarda keng foydalanilmoqda.
Optik aloqa tizimlarining afzalliklari quyida ta’riflangan.
O‘tkazish oralig‘ining kengligi. Bu tashuvchi chastotasining juda yuqoriligi 1014 — 1015 Hz bilan tushuntiriladi. Bitta optik tola bo‘ylab sekundiga bir necha terabit axborotlar oqimini uzatish imkoniyati mavjud. O‘tkazish oralighning kengligi optik tolaning mis va boshqa axborot uzatish muhitlaridan ustun turuvchi eng muhim afzalligidir.
15
www.ziyouz.com kutubxonasi
Optik tolada yorug‘lik signallarining kam so‘nishi.
Hozirgi kunda ko'plab kompaniyalar tomonidan ishlab chiqa- rilayotgan optik tolalar 1 kanal kilometr hisobida 1,55 mkm to‘lqin uzuniigida 0,2 — 0,3 dB/km so‘nishga ega. So‘nish va dispersiya qiymatlarining kichikligi optik signallarni liniya trakti bo‘ylab retranslyatsiyasiz 100 km va undan uzoq masofalarga uzatish imko- nini beradi.
Shovqin sathining kichikligi optik tolaning o‘tkazish qobiliyatini oshiradi.
Shovqindan yuqori darajada himoyalanganligi. Optik tola dielektrik materiallar — kvars, ko‘p tarkibli shisha, polimerlardan tayyorlanganligi uchun u elektromagnit nurlanishni induksiyalash xususiyatiga ega, atrofidagi mis kabelli tizim va elektr qurilmalarning (elektr uzatish liniyalari, elektrodvigatelli uskuna va boshqalar) tashqi elektromagnit shovqinlariga ta’sirchan emas. Shuningdek, ko‘p tolali optik kabellarda ko‘p juftli mis kabellarga xos elektromagnit nurlanishlarning o‘zaro ta’siri kabi muammolar yuzaga kelmaydi.
Optik kabellarning bu afzalligi tufayli ishlab chiqarish korxona- la-ri, boshqaruv markazlari, samolyot va kema kabi transport vositalarida foydalangan ma’quldir. Chunki shu kabi kichik joylarda ham energetik qurilmalar, ham avtomatika va teleboshqaruv tizimlari, ham ko‘p sonli abonent qurilmalaridan iborat tarmoq- langan aloqa tarmoqlari joylashgan bo‘ladi. Bunday holatda elektromagnit va o‘zaro shovqinlar yuzaga keladi. Optik kabellarning esa bunday shovqinlarga ta’sirchan emasligi aytib o‘tildi.
|
| |
