42
Kirish qarshiligi : 10
MΩ
Kuchlanishni o‘lchash diapazonlari ~ va –
0… 100
mV / 300
mV / 1
V / 10
V / 30
V ~ va –
0… 100
V / 300
V / 1000
V ~ va –
Tokni o‘lchash diapazonlari
0…1
μA / 3
μA / 10
μA / 30
μA / 100
μA ~ va –
0…300
μA / 1
mA / 3
mA / 10
mA / 30
mA ~ va –
Qarshilikni o‘lchash diapazonlari
0… 100
Ω / 300
Ω / 1
kΩ / 3
kΩ / 10
kΩ / 30
kΩ / 100
kΩ / 300
kΩ
0 … 1
MΩ / 3
MΩ / 10
MΩ / 30
MΩ
Aniqlik sinfi : 1,5- – uchun ; 2,5 - ~ uchun ( 50 – 60
Hz)
Chastota diapazoni : 10 dan 30
kHz gacha
2.7- rasm . Philips PM 2505 multimetri
2.3. Kuchlanish va tok o‘lchash usullari
Ma’lum kattalik qiymatini aniqlashda yuklama orqali oqib o‘tgan
o‘lchanadigan tok va u hosil qilgan kuchlanish tushuvi
qiymatlarini ham bir
vaqtning o‘zida o‘lchashga to‘g‘ri keladi. 2.8 – rasmda bunday o‘lchashning
mumkin bo‘lgan ikkita sxemasi keltirilgan.
43
2.8 – rasm. Tok va kuchlanishni bir vaqtda o‘lchash
Birinchi (a ) sxemada kuchlanish o‘lchash ob’ekti bo‘lgan rezistordan
bevosita olinadi. Ampermetr o‘lchagan
tok I
M
o‘lchangan ob’ekt
orqali oqib
o‘tgan tok I
R
va voltmetr orqali oqib o‘tgan I
error
toklarining yig‘indisini
tashkil
qiladi. Voltmetrning ichki qarshiligi qancha katta bo‘lsa, tokni o‘lchash
xatoligi
shuncha kam bo‘ladi.
Ikkinchi ( b ) sxemada voltmetr orqali oqib o‘tgan tok qiymati o‘lchanmaydi,
lekin ampermetrdan tok oqib o‘tib, hosil qilgan kuchlanish tushuvi ob’ektdagi
kuchlanish bilan birga voltmetrda o‘lchanadi.
Agar o‘lchash aniqligini ta’minlash uchun xatolik e’tiborga olinadigan bo‘lsa,
birinchi sxemani tanlagan ma’qul, chunki voltmetrning qarshiligi aniq bo‘ladi,
ampermetrning ichki qarshiligi ko‘p hollarda noma’lum bo‘ladi.
Bundan tashqari
tashqi muhitning harorati ampermetrga nisbatan voltmetrga kamroq ta’sir
ko‘rsatadi.
