• II BOB. FILOLOG TALABALARGA NEMIS TILIDA GRAMMATIK KOMPETENSIYANI SHAKLLANTIRISHDA AKTDAN FOYDALANISH METODIKASI
    		•

    I Bob yuzasidan xulosalar




    Download 1,85 Mb.
    bet11/24
    Sana16.01.2024
    Hajmi1,85 Mb.
    #138478
    1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   24
    Bog'liq
    Jumanazorov Shukurali Tashmamatovich-1

    I Bob yuzasidan xulosalar


    Jamiyat rivojlanishining ushbu davrida, axborotlashtirish davrida ta'limning rivojlanayotgan ijtimoiy ishlab chiqarish darajasiga muvofiqligi zarur. Buning uchun ta'limning vazifalarini qayta ko'rib chiqish kerak, ya'ni o'quv jarayonida zamonaviy axborot texnologiyalaridan foydalanish asosida mutaxassislarni tayyorlash sifatini oshirish; o'qitishning faol usullarini qo'llash va natijada o'quv faoliyatining ijodiy va intellektual tarkibiy qismlarini oshirish; o'qitishning axborot
    texnologiyalarini talabaning individual xususiyatlariga moslashtirish, ya'ni ta'limni axborotlashtirish kanaliga o'tkazish.
    Ta'limning eng muhim axborot vositasi shaxsiy kompyuter bo'lib, undan foydalanish darsni jozibali, ma'lumotli va zamonaviy qilish imkonini beradi. Kompyuterdan fonetika, grammatika, lug'at, o'qish, tinglash, gapirish, tarjima qilishni o'rgatishda foydalanish mumkin.
    Ta'limni kompyuterlashtirish zanjirida o'qituvchi muhim rol o'ynaydi, u multimedia texnologiyalarini chet tillarini o'qitishda muvaffaqiyatli qo'llash uchun ma'lum uslubiy darajaga ega bo'lishi kerak.
    Zamonaviy kompyuter texnologiyalari o'qituvchilarga maxsus ko'nikmalarga ega bo'lmasdan mustaqil ravishda o'quv dasturlarini yaratishga imkon beradi.

    II BOB. FILOLOG TALABALARGA NEMIS TILIDA GRAMMATIK KOMPETENSIYANI SHAKLLANTIRISHDA AKTDAN FOYDALANISH METODIKASI

      1. Grammatik kompetensiyani shakllantirishda AKT va pedagogik texnalogiya haqida ma’lumot


    Tadqiqotimizning birinchi bobida biz kommunikativ yondashuvdan foydalangan holda nemis tilining grammatik ko'nikmalarini shakllantirish muammosining nazariy jihatlarini ko'rib chiqdik. Muammoni nazariy o'rganish bizni amaliyotda sinab ko'rish kerak bo'lgan ba'zi taxminlarga olib keldi. Chet tillarni o‘qitish metodikasi ham boshqa fanlar kabi o‘zining o‘rganish ob’ektiga ega bo‘lib, uning vazifa va maqsadlarini belgilaydi, tadqiqot usullarini o‘zlashtiradi. Pedagogik tadqiqot metodi ana shu hodisalarni amaliy va nazariy asoslash, qonuniyatlarini yoritish shaklidir. Nemis tilida grammatik kompetensiyasi quyidagi tadqiqot usullari ajratiladi:

    1. Ilmiy adabiyotlarni nazariy tahlil qilish.

    2. Multimediya orqali o’rganish.

    3. Chet tillarni o‘qitishning ilg‘or tajribalarini umumlashtirish.

    4. Sinov o'qitish.

    5. Tajribali ta’lim.

    6. Pedagogik eksperiment.

    Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT) pedagogik texnalogiyalardan biridir va grammatik ko'nikmalarini o'rganish va ko'paytirishda o'ziga xos kasblarga ega. AKT, o'quvchi va o'qituvchi o'rtasidagi aloqani kuchliroq va samaraliroq qilish uchun mo'ljallangan. Bu texnologiyalar orqali o'quvchilar grammatik ko'nikmalarini egallashda o'zlashtirish, turli til elementlarini ta'lim qilish, yanada ko'p va bir qanchalik tinglash va ko'rishni oshirishga ulguradi. AKT, turli taxlil qiluvchi, o'rganish, sintez, tahlil qilish va yaratish kasblarni o'z ichiga oladi. Misol uchun, odatda grammatik ko'nikmalari taxlil qilish va tahlil qilish kasblariga muvofiq korinishda, grammatikning o'zini o'rganish va sintez kasblari bilan
    birlashtirish uchun qo'llaniladi. Pedagogik texnalogiyalarning standart qurilmalari (LMS va CMS) ham, AKT-ni samarali tarzda ishlatishni ta'minlash uchun mo'ljallangan. Bu qurilmalar orqali, o'qituvchilar ma'lumotlarini va grammatik ko'nikmalarini amalga oshirish va o'zlashtirish uchun virtual daraxtlar, yorliqlar va ma'lumotlar bazalarini yaratishadi. Bu, o'quvchilarning o'z-o'zini uchrashuvchanliklari yuzaga kelganda va darslar muhiti harakatli ko'riladigan vaqtida ham o'quvchi o'qituvchilar bilan muloqotda bo'lishimizni ta'minlaydi.
    Grammatik kompetensiyani shakllantirishda AKT va pedagogik texnalogiya haqida ma’lumot quyidagi bosqichlarda o’tadi:

      1. Tahlil: Bu bosqichda, grammatik kompetensiyalarni shakllantirish uchun AKT va pedagogik texnalogiyalar o'z axborot-kommunikatsiya aniqlovchi (AKA) kategoriyalari to'g'risida tahlil qilinadi.

      2. Plan: Ushbu bosqichda, AKT va pedagogik texnalogiyalarni o'zgartirish va ularni grammatik ko'nikmalarni o'rganish uchun qo'llashning o'zgaruvchan plani tayyorlanadi. Qo'shimcha malumotlar, grammatik ko'nikmalar va o'quvchilarning muhimlik darajasi ham ko'rsatiladi.

      3. Ta'lim usullari: Bu bosqichda o'qituvchi, o'quvchilarning QAM modeli (o'rganish, amalga oshirish va ma'lumotlarni yodga oluvchi) asosida o'rganishini ta'minlash markaziy holatda usullarni rag'batlantirish kerak.

      4. O'quv tizimi: Bu bosqich, sezilarli, muhim va zo'rsil tushunchalarni integratsiya qilish uchun virtual tizimni o'rganishni o'z ichiga oladi. Daraxtlar, testlar va boshqa pedagogik usullar bu bosqichda mazmunli xajimlar sifatida ko'rib chiqiladi.

      5. Taqvim: Taqvim bo'yicha, darsning AGK-analiziga va ma'ruza militarisatsiyasiga asoslangan amaliy darajani aniqlagan holda, bir nechta yangi usullarni ilgari surish va ularni javob beradigan virtual taqvimni shakllantirish kerak.

      6. Baholash: Ushbu bosqichda, grammatik tekshirishlar o'rganiladi va bu tekshirishlar ni tahlil qilishda AKT va o'quv-usullari uchun ta'lim manbalari yaratishda yordam beradi.

    AKT va pedagogik texnalogiyalarni kamol topish uchun oid mezonlar, templatalar va mashqlar bilan birlashtiriladi. Bu mezonlar va templatalar, o'quvchilarga tilni butunligi bilan o'rganishda va talabalarining taqdiri yuzasidan xabar berishda juda samarali bo'ladi.22
    Grammatik kompetensiyani shakllantirishda AKT va pedagogik texnalogiya, talabalar uchun bir necha mukammal manbalarni taqdim etadi va ularga o'rganish uchun madaniy resurslarni taqdim etadi. Talabalar o'sha sohada kamol topishni istagan bo'lsa, ularga quyidagi manbalar ko'rsatilishi mumkin:

    1. Grammatik ko'nikmalariga oid virtual videolar, yorliqlar va daraxtlar. Bu manbalar ko'pincha hammasi to'g'ri talaffuz etiladi va talabalar sonli bilimlar bilan tanish oladilar.

    2. Grammatik konseptual modellari yaratish uchun kerakli texnalogiyalar va tizimlar. Bu modellar talabalarga ko'nikmalarni grafik, namunalardan iborat va visual ravishda o'zlashtirish mumkin.

    3. Grammatik testlar va savollar. Bu turlar o'z-o'zini sinashni tez-tez qayta qayta bajargan talabalar uchun juda yaxshi bo'ladi.

    4. Virtual o'zlashtirish amaliyotlari. Bu amaliyotlar o'quvchilarga o'z-o'zini sinash imkonini taqdim etadi va ularni o'z-o'ziga ko'ra baholash uchun sifatli imkoniyat beradi.

    5. Qanday qilib grammatik ko'nikmalarini integratsiya qilishni o'rganishda yaxshi bo'ladigan elektronik darsliklar va ma'lumotlar. Bu manbalar o'quvchilar uchun yaxshi bo'ldi, chunki ularni o'zlashtirish va o'z-o'ziga loyiq bo'lish imkonini beradi.

    6. AKT va pedagogik texnalogiya bilan ishlash bo'yicha mashqlar va kurslar. Bu, talabalar uchun interaktiv va jadal muhim bir fan turlarini o'rganish imkonini ochadi va ularga yaxshi ko'nikma bilan berilgan maslahatlar taqdim etadi.




    22 Pihkala-Posti, Laura (2011) Zur Stellung des E-Learning im finnischen Deutschunter-richt. In: Bonner; Reuter (Hrsg.), 369-380.
    Nemis tilida nisbiy olmoshlarga der,das,die,welcher,welches,welche,wer,was kiradi. Bu olmoshlar der, die das ko‘rsatish olmoshlaridan va wer, was,welcher, welche, welches,welche olmoshlari so‘roq olmoshlaridan kelib chiqqan. Shuning uchun ham nisbiy olmoshlar ko‘rsatish va so‘roq olmoshlaridek turlanadi.Hozirgi nemis tilida welcher ga qaraganda der, die, das nisbiy olmoshi ko‘proq qo‘llanadi , ular aniqlovchi ergash gapni bosh gapga bog‘lab,bosh gapdagi aniqlanmishga qarab o‘zgaradi.
    Die Aufgabe, die (welche) ich erfüllt habe, ist schwer - men bajargan vazifa
    og‘ir.



    Download 1,85 Mb.
    1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   24




    Download 1,85 Mb.