150
2
Buyumning solishtirma material-talabliligi
(zarur
metallning
hajmi,
energiyatalabliligi)
+
+
3
Buyumning texnologik tannarxi
+
+
-
-
4
Ushbu buyumga texnik xizmat koʻrsatish-
ning (taʼmirlashning) oʻrtacha
operativ
mehnattalabliligi (sermehnatligi)
0
+
-
-
5
Ushbu
buyumga
texnik
xizmat
koʻrsatishning (taʼmirlashning) oʻrtacha
operativ qiymati
0
+
+
6
Ushbu
buyumga
texnik
xizmat
koʻrsatishning (taʼmirlashning) oʻrtacha
operativ davomiyligi (texnik xizmat
koʻrsatish muddati)
0
0
0
0
7
Buyumni
tayyorlashning
solishtirma
mehnattalabliligi (sermehnatligi)
-
-
+
-
8
Montaj qilishning mehnattalabliligi
-
-
+
-
9
Materialdan
foydalanish koeffitsiyenti
-
-
0
0
10 Konstruktiv elementlarni unifikatsiya-lash
koeffitsiyenti
-
0
0
0
11 Yigʻish koeffitsiyenti
-
-
-
-
Izoh: minus “+“ belgisi ushbu koʻrsatkich qiymatini aniq usullar bilan aniqlash zarurligini
bildiradi; “-“ belgi buyum uchun ushbu koʻrsatkichning qiymati aniqlanmasligini bildiradi; 0
belgisi umumiy hollarda koʻrsatkich aniqlanishi kerak emasligini bildiradi.
Shunda buyumning solishtirma metall talabligi
quyidagi ifoda orqali
aniqlanadi:
M sol. umum = M
umum
/X + M
K
/X
+ M
T
/X, (1.7)
Bu yerda: M
umum
–buyumning solishtirma metall talabligi; X-buyumning
asosiy parametri (uzatadigan quvvati, yuk koʻtarish qobiliyati, burovchi momenti,
oʻtkazish qobiliyati va boshqalar).
3. Ushbu buyum turiga texnik xizmat koʻrsatishning (taʼmirlashning) oʻrtacha
operativ sermehnatligi quyidgi ifoda orqali aniqlanadi:
T
J
= ∑
∑
t fl
𝑘
𝑙=1
𝑁
𝑓=1
, (1.8)
Bu yerda: T
J –
texnik xizmat koʻrsatishning oʻrtacha operativ sermehnatligi,
kishi-soat;
N-ushbu xizmat koʻrsatish turining ijrochilari soni, kishi.
k-texnik xizmat koʻrsatishning ushbu turidagi operatsiyalar soni;
t
fl
– f ijrochi tomonidan
l operatsiyani bajarish uchun sarflangan operativ vaqt.
t
fl
= 1/m
∑
∑
t
𝑘
𝑙=1
𝑚
𝑗=1
fl
(j)
(1.9)
4. Buyumning texnologik tannarxi – texnologik
jarayonning har xil
variantlarida oʻz qiymati boʻyicha boshqa sarf-xarajatlardan farqlanadigan
xarajatlarning yigʻindisi, yaʼni:
151
S
j
=
∑
∑
С 𝑓𝑙
𝑘
𝑙=1
𝑁
𝑓=1
, (1.10)
Bu yerda: S
j
, kishi-soʻm – texnik xizmat koʻrsatishning oʻrtacha operativ
qiymati; N-ushbu xizmat koʻrsatish turining ijrochilari soni, kishi. k-texnik xizmat
koʻrsatishning ushbu turidagi operatsiyalar soni; S
fl
–
l -operatsiyani bajarishning
operativ qiymati.
S
fl =
1/m ∑
𝑚
𝑗=1
С
fl
(j)
,
Bu yerda: m-operatsiyalar soni.
5. Buyumga texnik xizmat koʻrsatishning (taʼmirlashning) oʻrtacha operativ
davomiyligi S
j
=
∑
∑
𝑆 𝑓𝑙
𝑘
𝑙=1
𝑁
𝑓=1
,
Bu yerda: S
j
, kishi-soat – texnik xizmat koʻrsatishning oʻrtacha operativ
davomiyligi; N-ushbu xizmat koʻrsatish
turining ijrochilari soni, kishi. k-texnik
xizmat koʻrsatishning ushbu turidagi operatsiyalar soni; S
fl
-
l -operatsiyani
bajarishning operativ davomiyligi:
S
fl =
1/m ∑
𝑚
𝑗=1
𝑆
fl
(j)
,
Bu yerda: m-operatsiyalar soni.
6. Buyumni tayyorlashning solishtirma sermehnatligi – buyumni tayyorlash
mehnat talabligining uning foydali samarasiga nisbati
yoki asosiy parametrining
nominal qiymatiga nisbati:
t
sol
= T
T
/X,
bu yerda: t
sol
- buyumni tayyorlashning solishtirma sermehnatligi; T
T
– buyumni
tayyorlashning texnologik sermehnatligi:
T
T
= ∑
𝑡 иш
𝑛
𝑖=1
+ ∑
𝑡 м
𝑚
𝑖=1
;
Bu yerda: ∑
𝑡 иш
𝑛
𝑖=1
-buyumga mexanik ishlov berish operatsiyasining
sermehnatligi; ∑
𝑡 м
𝑚
𝑖=1
– buyumni montaj qilish operatsiyasining sermehnatligi.
7. Buyumni montaj qilishning sermehnatligi – bitta buyumni maʼlum bir vaqt
ichida montaj qilish uchun zarur boʻlgan mehnat sarfi T
M.
T
M
= ∑
𝑡 дм
𝑚𝑛
𝑖=1
,
Bu yerda: T
M
- montaj qilish sermehnatligi;
𝑡 дм-
montaj operatsiyalarini
bajarishning donabay-kalkulyatsiyali vaqti; n – montaj operatsiyalari soni.
8. Materialni ishlatish (foydalanish) koeffitsiyenti (K
ISH
) – ushba material
xarajati meʼyorini buyumni tayyorlash uchun zarur boʻlgan barcha materiallar sarfi
meʼyorlarining yigʻindisiga nisbati.
