b) texnologik va oʻlchash bazalarining bir-biriga mos kelishi




Download 8,15 Mb.
Pdf ko'rish
bet129/188
Sana30.11.2023
Hajmi8,15 Mb.
#108303
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   188
Bog'liq
Mash texdan maruzalar TURSUNOV2

b) texnologik va oʻlchash bazalarining bir-biriga mos kelishi.  
Texnologik baza – xomakiga ishlov berish paytida uni moslama ichiga 
oʻrnatish yuzasi. Oʻlchash bazasi – xomakiga ishlov berilgandan keyin uning 
oʻlchamlarini oʻlchash boshlanadigan yuza. Ushbu ikki yuzalar bir-biriga mos 
tushganida xatolikning eng kam boʻlishiga erishiladi. 
v) Bazaviy yuzalarning aniqligi va gʻadir-budirligi (notekisligi). 
Ishlov berish va oʻlchash paytida xomakini aniq oʻrnatish uchun bazaviy
yuzalarning shakli aniq va gʻadir-budirligi bir tekis boʻlishi lozim.
g) Xomakini robot-manipulyator bilan ushlash imkoniyati. 
Robot-manipulyatorlar bilan ishlov berish uchun xomaki robotning qoʻliga
mos keladigan shakldagi yuzaga ega boʻlishi va mumkin qadar xomakining 
ogʻirlik markaziga yaqin boʻlishi lozim. 
 
4. Ishlov beriladigan yuzalarning texnologiyabopligi. 
 
 
 
a) ishlov beriladigan detal yuzalarning nomenklaturasi. Unifikatsiyalash 
hisobiga ishlov beriladigan yuzalarning shakllari, oʻlchamlari, aniqligi va gʻadir-
budirligi boʻyicha nomenklaturasining kamayishi (qisqarishi) ishlov berish siklini, 
kesuvchi va oʻlchovchi asboblar nomenkulaturasini qisqartiradi va dastgohlarni
sozlashni osonlashtiradi. 
Misol. Ikkita konstruksiya berilgan: 
(1) hamda 
(2). 
Ikkinchi konstruksiya birinchisidan texnologiyaboproq sanaladi. Sababi 
birinchi konstruksiyaga ishlov berish uchun randalash yoki frezalash hamda yoʻnish 


155 
zarur boʻladi. Ikkinchi konstruksiyaga faqat bitta – yoʻnish bilan ishlov berish lozim 
boʻladi. Ikkinchi konstruksiyani tokarlik patroniga oʻrnatish ham qulay hisoblanadi.
b) ishlov beriladigan yuzalarning soni va uzunligi. Ishlov berish yuzalarining
soni va ularning kattaligi detalning xizmat qilish vazifasi bilan aniqlanadi. 
Ushbu koʻrsatkichlar maʼlum bir qiymatga yetganidan soʻng ularning kattalashishi
detalning oʻz funksiyasini bajarishini sezilarli yaxshilamaydi va detal tannarxining
qimmatlashuviga olib keladi. Masalan, detalning ishlov beriladigan yaxlit tayanch 
yuzalarini tayanch turtib chiqqan joylar bilan almashtirish texnologiyabop
hisoblanadi. 
1-misol. Ikkita konstruksiya berilgan: 
(1) hamda 
(2). 
Birinchi konstruksiyada ichki ishlov beriladigan yuzalar soni 3ta, ikkinchi 
konstruksiya – 2ta. Ikkinchi konstruksiya birinchisiga nisbatan texnologik jihatdan 
qulayroq hisoblanadi, sababi: ishlov beriladigan yuzalar soni kamroq hamda yuzalar 
faskalar bilan bir-biridan ajratilgan. 
2-misol. Ikkita konstruksiya berilgan: 
(1) hamda
(2). 
Parmalanishi lozim boʻlgan 2-detal devoridagi ikki tomonlama bobishkalarni bir 
tomonlama bobishkalar (1-detal) bilan almashtirish lozim. 
3-misol. Podshipniklarni valga oʻtqazish usullari berilgan: 
(1-usul) 
(2-usul) 
(3-usul). 
Detallarni taranglik bilan oʻtqazishni loyihalashda uzun birikmalardan 
foydalanmaslik lozim. Poshipniklarni vallarga oʻtqazish sxemalari orasidan eng
texnologiyabopi va qulayi - ajratuvchi vtulkali ikkinchi usul hisoblanadi. 


156 

Download 8,15 Mb.
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   188




Download 8,15 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



b) texnologik va oʻlchash bazalarining bir-biriga mos kelishi

Download 8,15 Mb.
Pdf ko'rish