|
Oʻzbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligiBog'liq Mash texdan maruzalar TURSUNOV2Emal b o ’ y o q l a r (yoki emallar) - loklarning pigment qoʻshilgan organik
eritkichlardagi eritmasidir. Emal pardalari ham loklarnikiga oʻxshash yaltiroq
boʻlib, issiqqa chidamli va korroziyaga chidamli qoplama hosil qiladi. Emal
buyoqlar loklarga nisbatan arzon. Bogʻlovchi moddaning turiga qarab emal
buyoqlarning quyidagi xillari boʻladi: moyli (moyli loklar asosidagi), gliftalli
(gliftalli loklar asosidagi), bo’yoqlar va nitroemallar (nitrotsellyulozali loklar
asosidagi). Nitroemallar tez quriydigan material boʻlib, sirtga surtilgandan bir necha
minut oʻtgach quriydi. Nitro qoplamalarning yengil alangalanuvchanligi, issiqqa
chidamliligi va ultrabinafsha nurlar taʼsiriga chidamliligi uncha yuqori emasligi
ularning kamchiligidir.
Soʻnggi vaqtlarda mashinasozlikda sintetik smolalar asosidagi lok-buyoq
materiallar-s i n t e t i k e m a l l a r keng qoʻllanila boshlandi. Ular nitroemallarga
nisbatan qator afzalliklarga ega: manzarali sifatlari yuqori, elastik, ancha qattiq va
atmosfera taʼsiriga chidamli.
Lok-bo’yoq qatlamini hosil qilish jarayoni. U quyidagi operatsiyalardan
tashkil topadi: sirtni boʻyashga t a y y o r l a s h uni kirdan, moydan, zangdan
tozalash, gruntovkalash va shpaklyovkalashdan iborat. Sirt labomid, MS sintetik
yuvuvchi vositalarining suvdagi eritmasi yoki atseton va uayt-spirit kabi eritkichlar
bilan moysizlantiriladi. Sintetik yuvuvchi vositalarning suvdagi eritmalaridan
foydalanish ancha unumli va xavfsizdir. Bunday holda yuvish mashinalari bilan
detallarning sirtlarini moysizlantirish mumkin.
Lok-bo’yoq
qoplamasi
sirtga
mustahkam
ilashishi
uchun
sirtga
avval g r u n t o v k a qopl a n a d i . Gruntovkaning
tarkibi
va
xili
gruntovkalanadigan
sirt materiali va bo’yoq xiliga qarab tanlanadi.
Gruntovka qatlami boʻyash kamerasidagi bo’yoq purkagich bilan purkaladi.
Gruntovka termokameralarda +100...+110°S haroratda 0,5-1,5 soat
mobaynida yoki xona haroratida kamida 48 soat davomida quritiladi.
Gruntlangan sirtdagi notekislik, chuqur joylarni toʻldirish va, pardozlash
uchun ular s h p a k l y o v k a l a n a d i . Shpaklyovkalar pasta koʻrinishida boʻlib,
maxsus asbob-shpatel bilan surtiladi. Shpaklyovkalarning tarkibi ishlatiladigan
buyoqqa bogʻliq. Koʻpincha tarkibida maʼlum proporsiyada boʻr, alif va buyoqchilik
yelimi boʻlgan shpaklyovka ishlatiladi. Shpaklyovka qurigach, uning sirti pemza
bilan tekislanadi, qum qogʻoz bilan tozalanadi, suv bilan yuvib, quritiladi.
Sirtlarga maʼlum qalinlikda boʻyoq surtib boʻyaladi, soʻngra quritiladi. Buyoqlar
sirtga pnevmatik purkagichlar, havosiz purkaydigan qurilmalar yoki elektrostatik
maydonda boʻyash jihozi bilan purkaladi.
|
| |
