• M o y l i b o ’ y o q l a r
  • Oʻzbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi




    Download 8,15 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet81/188
    Sana30.11.2023
    Hajmi8,15 Mb.
    #108303
    1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   188
    Bog'liq
    Mash texdan maruzalar TURSUNOV2

    LAK-BO’YOQ MATERIALLAR. 
    Lak-bo’yoq materiallarning xillari. Lok-bo’yoq qoplamalar metall va 
    metallmas buyum va konstruksiyalarni tashqi muhitning yemiruvchi taʼsiri 
    (korroziyalanish va chirishdan) dan saqlash, shuningdek elektr izolyatsiya hamda 
    sirtni dekorativ bezash uchun qoʻllaniladi. Lok-bo’yoq qoplamalar boshqa qoplama 
    xillariga nisbatan koʻp hollarda arzon va uzoq muddatga chidaydi. Suyuq lok-bo’yoq 
    materiallarni metall, yogʻoch, shisha kabi material sirtlariga surtilsa, 
    qotgach
    (qurigach) lok-bo’yoq qoplamasi hosil boʻladi. Hosil boʻlgan parda 
    boʻyaladigan sirt bilan yaxshi ilashishi (adgeziyasi) bilan, mexanik mustahkamligi, 
    elastikligi va tashqi muhit (suv, gaz va hokazo) taʼsiriga chidamliligi bilan 
    xarakterlanadi. Lok-bo’yoq materiallarning uchta asosiy xili boʻladi: moyli 
    bo’yoqlar, loklar, emallar. 
    M o y l i b o ’ y o q l a r  — mineral yoki organik p i g m e n t l a r n i moyda 
    bir tekis ezib, aralashtirish yoʻli bilan olingan suspenziyadir. Pigmentlar bo’yoqqa 
    kerakli rangni beradi. Ularga rux oksidi, qoʻrgʻoshin belilasi, oxra va hokazolar 
    kiradi. 
    Oʻsimlik 
    moylariga 
    kobalt, marganes 
    oksidlari 
    kabi s i k k a t i v l a r n i  qoʻshib, qaynatiladi. Olingan moy alif deb ataladi. 
    Quritish jarayonini tezlatish uchun qoʻllaniladigan moddalar sikkativlar deb ataladi. 
    Moyli bo’yoqlar tarkibiga bo’yoq qatlamining puxtaligi va barqarorligini 
    oshiradigan toʻldirgichlar (talk, kaolin) qoʻshiladi. Namligi oʻzgarib turadigan 
    sharoitda qurigan moyli bo’yoq metallni korroziyalanishdan saqlaydi, chunki 
    birmuncha chuqurroq kirib borgan namlik ham plyonka qurishi jarayonida 
    tashqariga chiqarib tashlanadi. 


    95 
    Lаklar - tabiiy yoki sintetik s m o l a larning turli eritkichlardagi eritmasidir. 
    Lok sirtga surtilgach, eritkich uchib ketadi va sirtda mustahkam parda hosil boʻladi. 
    Eritkich xiliga qarab spirtli va moyli loklar boʻladi. Birinchi xil loklar smolaning 
    spirtdagi, ikkinchisi alifdagi eritmasidir. Loklarning buyoqlariga nisbatan afzalligi 
    shundan iboratki, lok surtilgan sirtlar yaltirab chiqadi, qurish jarayoni tezlashadi. 
    Sunʼiy smolalar asosida tayyorlangan lok pardalari yuqori harorat, shuningdek 
    ishqor va kislotalar taʼsiriga chidaydi. Lokning himoya pardasi metallar sirtlariga 
    kuchsiz ilashishi (adgeziya kuchsiz) va moʻrtligi loklarning kamchiligi hisoblanadi. 


    96 

    Download 8,15 Mb.
    1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   188




    Download 8,15 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Oʻzbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi

    Download 8,15 Mb.
    Pdf ko'rish