Oʻzbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi




Download 8,15 Mb.
Pdf ko'rish
bet98/188
Sana30.11.2023
Hajmi8,15 Mb.
#108303
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   188
Bog'liq
Mash texdan maruzalar TURSUNOV2

 Ishqalanish - bu shak-shubhasiz yuz beradigan shunday jarayonki, mashina 
detallarini zamonaviy moylash tizimini ishlatishdan qatʼiy nazar, barcha turdagi
mashinalarda hosil boʻladi.
Biror muddat orasida detallarda hosil boʻladigan yeyilishni 1.1-rasmdagi 
grafikda misol tariqasida koʻrsatish mumkin, bu yerda: δ - tutashgan sirtlarning 
yeyilish qiymati, t - ishlash muddati. t
1
- tekislashtirish (obkatka) muddati: 
mashinaning yangi detallarida ishqalanish jarayoni vaqtida sirtlardagi kam (oz) 
miqdorga ega boʻlgan notekisliklar silliqlanadi. 
1.1.-rasm. Mashina detallarining yeyilish grafigi. 
Bu jarayondan keyin mashinalar normal holatda ishlaydi. Tutashgan detallar 
sirtida hosil boʻlgan yeyilish jarayoni normallashib, t
2
vaqtga teng boʻladi (1.1-
racm). Bu qiymat (t
2
) toʻgʻri loyihalangan mashinada bir necha oʻn ming soatga teng 
boʻlishi mumkin. Mashinadagi detallarning umumiy ish soati tekislash uchun va 
normal yeyilishga ketgan vaqtlar yigʻindisi {t
1
+t
2
) dan katta boʻlmasligi kerak, 
bundan keyin tiklash taʼmirlari bajariladi yoki detallar almashtiriladi. Aks holda
detallarda xavfli yeyilish paydo boʻladi, uning qiymati t
3
- boʻlib, katta qiymatga ega 
emas, lekin mashina detallarining ishlash layoqatini yoʻqotishga yoki ishdan 


116 
chiqishiga, butunlay buzilishiga olib keladi. Detallarning ishlash muddatini oshirish 
maqsadida oʻzaro ishqalanuvchi yuzalar orasiga chang, namlik, har xil zarrachalar 
tushishidan saqlanish zarur, chunki, zanglash yeyilish darajasini tezlashtiradi. 
Rasm. Avtomashina detallari yeyilishining yurib oʻtish masofasiga bogʻliqlik
grafigi. 
Ishqalanib yeyilish natijasida podshipniklardagi, yoʻnaltirgichlardagi, tishli 
ilashmalardagi, porshenli dvigatellardagi tirqishlar kattalashadi, buning natijasida 
mashinaning quvvati, FIK, ishonchliligi, aniqligi kamayadi. Meʼyordan ortiq 
yeyilgan mashina detallari taʼmirlanadi yoki yaroqsizga chiqarilib, yangisiga 
almashtiriladi. Texnikaning hozirgi zamon darajasida mashinalarning 85-90% 
yeyilish sababli ishdan chiqadi qolgan 10-15% boshqa sabablarga koʻra ishdan 
chiqadi. 

Download 8,15 Mb.
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   188




Download 8,15 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Oʻzbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi

Download 8,15 Mb.
Pdf ko'rish