Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Boltaboevich, B. B. (2020). Formation of the skills of portraying the future
teacher of fine arts in pencil drawing. ACADEMICIA: An International
Multidisciplinary Research Journal, 10(5), 1122-1127.
2. Baymetov, B. B., & Muratov, K. K. (2020). Self Sketches as a Tool in the
Professional Training of a Future Artist-Teacher. Solid State Technology, 224-231.
3. Байметов, Б. Б. (2016). История развития изобразительного искусства
Узбекистана. Наука, образование и культура, (1 (4)).
4. Baymetov, B. B., & Sharipjonov, M. S. O. (2020). Development Of Students’
Descriptive Competencies In Pencil Drawing Practice. The American Journal of Social
Science and Education Innovations, 2(08), 261-267.
252
AMALIY BEZAK SAN’ATI FANINI O‘QITISHDA
FOYDALANILADIGAN GRAFIK DASTURLAR.
Mamatov Dilshod Qodirovich
Buxoro davlat universiteti dotsenti p.f.f.d.(PhD)
Qahhorova Dilafruz Farhodovna
Buxoro davlat pedagogika instituti 2-- bosqich
magistranti
Annotasiya:
Mazkur maqolada kompyuter grafik dasturlari haqida bo‘lib, Amaliy bezak
san’ati fanini o‘qitishda foydalaniladigan grafik dasturlar, dasturlarning qulayliklari va
afzalliklari haqida ma’lumot beriladi.
Kalit s
o‘
zlar:
Amaliy bezak san’ati, zamonaviy kompyuter texnologiyalari, kompyuter
grafikasi, grafik dasturlar, rastrli grafika, vektorli grafika, fraktal grafika, COREL PAINTER,
Inkscape,
MyPaint
.
Amaliy bezak san’ati fani murakkab va ko‘p qirrali fandir. U turli
yo‘nalishlarni, turlarni, shakllarni o‘z ichiga oladi. Lekin ularning
barchasini umumlashtiruvchi asos bu naqsh elementlari, kompozitsiyalari
va umuman tasvirlashdir. Bugungi kunda jahonning qaysi bir rivojlangan
mamlakatlarini olmaylik, ta'lim sohasida, ayniqsa maktab yoshidan
boshlab san'at, xususan, tasviriy va amaliy san'at haqidagi bilimlarini
rivojlantirishga katta ahamiyat berib kelinmoqda. Talabalarga — amaliy
bezak
san'ati
fanini
o‘qitilishida
quyidagi
texnik
vositalardan
foydalaniladi:
Kompyuter grafikasi bilan ishlovchi dasturlardan bir qanchasini
quyida sanab o‘tish mumkin. Jumladan , Microsoft Paint, Adobe
Photoshop, Adobe Illustrator, Corel Draw, Macromedia va Adobe
Freehand, Adobe InDesign, Adobe ImageReady, Macromedia va Adobe
Flash, Discreet va Autodesk 3ds Max,Cinema 4d, Alias va Autodesk Maya,
Lightwave, Adobe Brush va hokazolardir. Ushbu dasturlarda kompyuter
grafikasiga oid ishlarni amalga oshirish mumkin. Ba’zilarida oddiy rasm
chizish mumkin bo‘lsa, ba’zilarida esa uch o‘lchamli modellashtirish va
hattoki to‘rt o‘lchamli modellashtirish mumkin bo‘ladi.
Bundan tashqari naqshdan tortib, turli murakkab suratlargacha
tasvirlovchi zamonaviy grafik dasturlar mavjud. Bunday grafik dasturlar
“Professional grafik” dasturlar deb yuritiladi. Professional dasturlarning
asosiy
farqi
shundaki,
ular
maxsus
grafik
planshetlarga
(raqamlashtirgichlar) o‘rnatilgan bo‘lib, ular hatto chizuvchiningning
ma'lum bir chiziqni chizishda sarflagan harakatlari kabi tafsilotlarni ham
hisobga olish imkonini beradi
253
COREL PAINTER-ushbu dastur rassomlar va dizaynerlarning barcha
talablarini hisobga olgan holda ishlab chiqilgan. U cho‘tkalar to‘plami va
ularni sozlash imkoniyatlari bilan hayratda qoldiradi. Asosiy versiyada
o‘ttizta cho‘tka, sochlarni tartibga solishning yigirma xil usuli, o‘zingizni
yaratish yoki mavjudini o‘zgartirish qobiliyati mavjud. Bundan tashqari
nozik chiziqlar va betakror ranglar palitrasi mavjud va eng muhimi Amaliy
bezak san’ati fanalarida qo‘llashda yangi qulayliklar yaratadi.
Inkscape- vektor grafikasi bilan ishlaydi. U to‘liq vositalar to‘plamiga
ega ehtiyotkorlik bilan ishlab chiqilgan foydalanuvchi uchun qulay
interfeysga ega. Sozlamalar tizimi biroz murakkab, ammo shunga
qaramay, dastur keng tarqalgan SVG formati tufayli juda mashhur bo‘lib, u
rasmlarni saqlaydi va boshqa formatlarni import qilish imkoniyatiga ega.
Ushbu muharrir vektor tasvirlarini osongina yaratish, shuningdek,
mavjudlari bilan ishlash, ularni o‘zgartirish va o‘zgartirish imkonini
beradi.Turli shakllar chizish juda qulay va ularni turli xil holatda
o‘zgartirish mumkin. Geometrik naqshdan tortib, murakkab naqsh
turigacha tasvirlash imkoniyatiga ega, chunki Inkscapeda chiziqlar,
chizmalar bilan ham ishlash juda qulay.
MyPaint- chizmachilik dasturlarini ishlab chiqishning ajoyib
namunasidir. U keng doiradagi cho‘tkalar, keng sozlamalar va siz uchun
qulay joyga ko‘chirilishi mumkin bo‘lgan qalqib chiquvchi oynalar
ko‘rinishidagi qulay menyuga ega. Boshlang‘ich versiyada allaqachon juda
ko‘p cho‘tkalar mavjud, ammo siz qo‘shimchalarni yuklab olishingiz yoki
o‘zingizni yaratishingiz mumkin. MyPaint-ning bitta o‘ziga xos xususiyati
bor - u deyarli chegaralari bo‘lmagan tuvalga ega (o‘qlar yordamida uning
atrofida harakat qilishingiz mumkin). Ushbu dasturda chizilgan rasm tuval
yoki qog‘oz varag‘iga chizilgan rasmdan deyarli farq qilmaydi. Bundan
tashqari, chizmalar bir nechta eng mashhur formatlarda (PNG, JPG,
OpenRaster) saqlanadi, bu ularni keyingi ishlov berish uchun grafik
muharrirlarda ishlatish imkonini beradi. MyPaint-ning yana bir afzalligi –
unda turli belgilar,naqsh elementlari,kompozitsiyalari ham yaratish
mumkin. Umuman olganda - kompyuterda rasm chizishni endigina
boshlagan rassomlar uchun yaxshi dastur.
Bularga
o‘xshagan
grafik
dasturlar
juda
ko‘p
va
ular
zamonaviylashgani sari qulayliklari ortib boradi. Bu qulayliklar esa
odamlar hayotini yengillashtirish , yanada qiziqarliroq, maroqli jarayonga
aylantirish. Agar biz bu grafik dasturlardan ta’lim jarayonida o‘rinli
foydalana olsak, bu ertangi yosh avlod uchun yangi marra va pog‘onalarga
qadam bo‘la oladi.
Xulasa o‘rnida shuni aytish mimkinki, biz zamonaviy dunyoda,
zamonaviy texnologiyalarsiz yashay olmaymiz. Talim jarayonidan tortib
hayotning har qanday jabxasida bu biz uchun, kelajagimiz uchun zarurdir.
|
