• MUSIQIY DASTURLAR ASOSIDA MUSIQA DARSLARINING SAMARADORLIGINI OSHIRISH. J.X.Soliyev
  • Kalit s o‘ zlar
  • Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati




    Download 5,14 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet182/239
    Sana19.05.2024
    Hajmi5,14 Mb.
    #244342
    1   ...   178   179   180   181   182   183   184   185   ...   239
    Bog'liq
    “SAN’AT, TIL VA MADANIYAT MASALALARINI ILMIY O’RGANISHDA FAN VA

    Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati 
    1.
    Жураев Ф. Становление и развитие музыкально-эстетической воспитание 
    учащахся молодежи в кружках узбекских инстрментах: Дисс.канд.пед.наук. T., 
    1979. 
    2.
    Rajabova D. Fortepiano mashg‘ulotlari. T.: O‘qituvchi, 1994.
    3.
    Hasanov A. Musiq ava tarbiya. T.: O‘qituvchi, 1993. 
    MUSIQIY DASTURLAR ASOSIDA MUSIQA 
    DARSLARINING SAMARADORLIGINI OSHIRISH. 
    J.X.Soliyev 
    O‘zbekiston-Finlandiya 
    pedagogika 
    instituti
    2-bosqich magstranti
    Annotatsiya. 
    Maqolada bugungi kunda ta’limni axborotlashtirish asosida virtual ta’lim 
    texnologiyalari, axborot ta’lim resurslari, multimediali elektron o‘quv majmualarni 
    shakllantirish va ulardan umumta’lim maktablari musiqa darslari o‘quv jarayonida samarali 
    foydalanish orqali ta’lim tizimini takomillashtirish musiqa o‘qituvchilari oldiga muhim 
    vazifalarni qo‘yayotganligi bayon etilgan.
     
    Kalit s
    o‘
    zlar: 
    maktab, musiqa darslari, musiqiy dasturlar padagogika, o‘quvchi, 
    o‘qituvchi, musiqiy bilim.

    Mamlakatimizda umumtalim maktablari musiqa madaniyati 
    darslarida axborotlashgan dasturlardan samarali foydalanib darsning sifat 
    va samaradorligini oshirish, xususan, musiqiy dasturlardan ta’limiy 
    maqsad doirasida unumli foydalanish ustivor ahamiyat kasb etmoqda. 
    Shuningdek, ta
    ʼ
    lim jarayonida musiqiy dasturlar asosida o‘quvchilarning 
    musiqiy kompetentliligini takomillashtirish metodlarini ilmiy asoslash 
    zaruriyatini yuzaga keltirmoqda. 
    O‘zbekiston 
    Respublikasi 
    Prezidentining 
    “O‘zbekiston 
    Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Taraqqiyot strategiyasi 
    tog‘risida”gi “uzluksiz ta
    ʼ
    lim tizimini yanada takomillashtirish, sifatli 
    ta
    ʼ
    lim xizmatlari imkoniyatlarini oshirish” ustuvor vazifalari belgilanib [1], 
    bu borada musiqiy dasturlardan foydalanish metodlarini ishlab chiqish va 
    ularni maktab ta
    ʼ
    limi jarayoniga joriy qilishning ilmiy-metodik jihatlarini 
    tadqiq etish muhim ahamiyat kasb etadi. Ta’limga texnologik yondashuv, 
    zamonaviy 
    texnika 
    vositalaridan 
    o‘rinli 
    foydalanish 
    pedagogik 


    327 
    jarayonlarga faol ta’sir etuvchi va uning samaradorligi hamda 
    muffaqiyatini taminlovchi omillardan hisoblanadi. 
    Ta’limga texnologik yondashuvning nazariy va amaliy tahlili shuni 
    ko‘rsatadiki, jamiyatning ijtimoiy buyurtmasi pedagogika fani taraqqiyoti 
    darajasi va ta’lim tizimida o‘quvchi shaxsini shakllantirish talablari bilan 
    bog‘liq. Shu ma’noda hozirgi kunda ta’lim tizimida ayniqsa “musiqiy 
    dastur” vositalaridan foydalanilgan holda darslarni qiziqarli va tasirchan 
    tarzda tashkil etish keng ommalashib borayotgani, bu jarayonni ilmiy 
    asoslarini tadqiq etish, “musiqiy dastur” vositalarini ta’lim jarayonida 
    samarali qo‘llash keng didaktik asoslarini o‘rganish va shu asosda metodik 
    tavsiyalar yaratish, bu yo‘ldagi ilg‘or tajribalarni umumlashtirish bugungi 
    kunda dolzarb pedagogik muammo hisoblanadi.
    Hozirgi vaqtda yangi pedagogik texnologik vositalardan foydalanish 
    asosida o‘qitishning afzalliklari haqida ilmiy jurnallar, ilmiy semenar va 
    konfrensiyalar turli–tuman fikrlar bildirilmoqda. Ta’limga yangicha 
    texnologik yondashish, ayniqsa musiqiy dasturlardan foydalanish haqida 
    fikr yuritishga e’tibor qaratilmoqda. Ta’lim jarayonini o‘quvchilar uchun 
    qiziqarli sohalarini yaratish uchun tinimsiz izlanish soha mutaxasislari, 
    o‘qituvchi-pedagog va olimlarning muhim vazifasi bo‘lib qolmoqda.
    Umumta’lim maktablari musiqa darslarida musiqiy dasturlardan 
    foydalanish metodikasi shuning uchun ham kerakki, musiqa dasturlari 
    orqali o‘quvchi san’atni bilishning ikkita muhim tomoni: badiiy asarni 
    bevosita idrok etish va uni baholash tomonlarini idrok etadi bunda 
    musiqiy dasturlar samarali xizmat qiladi. Musiqiy dasturlar orqali 
    bularning ikkalasiga ham erishish samarali yakunlanadi. O‘quvchi birinchi 
    navbatda tinglangan yoki kuylash uchun taqdim etilgan asar muhitida 
    bo‘ladi, ya’ni, dastur orqali musiqiy asarning mazmuni, manzarasi rasm va 
    videlar orqali yoritib beriladi, musiqiy dastur orqali musiqa asarini qanday 
    cholg‘u asboblar ijro etganligini ifodalab berishi, ya’ni ijro etgan 
    cholg‘ularning sur’ati ekranda nomoyon bo‘lishi, shu bilan birga 
    asarniijrosi, cholg‘uchilar ansambli,mohirijrochilarning chiqishlari bilan 
    boyitilgan taqdimot lavhalarining noyish etilishi ham darsning sifat va 
    samaradorligini kafolatlaydi.
    Musiqa darslarida ta’limiy vazifalarni musiqiy dasturlar va ta’lim 
    vositalari asosida maqsadga muvofiq holda amalga oshirilishi natijasida 
    o‘quvchilar badiiy-musiqiy asarlarni mazmunini tushunib, baholay 
    oladigan, ulardagi ijobiy go‘zallik va ijro mahoratini his etadigan asl 
    narsani oddiy narsadan farqlay oladigan darajaga erishadilar. Muhimi 


    328 
    shundaki, musiqa asarlarini o‘tkir did bilan baholay oladigan o‘quvchi 
    kelgusida yetuk shaxs bo‘lib yetishishi kafolatlanadi. Har bir o‘quvchida 
    informatsion bilim, axborotlar oqimi ma’lum darajada o‘zining izini 
    qoldirib ketadi. Olingan axborotlarga tayangan hamda o‘quvchi o‘z fikriga 
    qat’iy tura olishi muhim hisoblanadi [3]. Hozirgi kunda davr talabi ham 
    har bir o‘quvchining mustaqil qat’iy o‘z fikriga ega bo‘lishini ko‘zda tutadi. 
    O‘quvchilar qo‘llanilgan musiqiy dastur orqali nafaqat musiqa 
    asarlarini tinglash, kuylashlari, balki ularni badiiy qimmati, o‘ziga xos 
    xususiyatlari, ijrochilik uslublari, janri, an’anaviyligi, tuzilishi, mohir 
    ijrochilari haqida zarur ma’lumotlarga ega bo‘lishlari, musiqiy asarni 
    ta’kidlab o‘tilgan jihatlari xususida o‘z fikrlarini bildira olish salohiyatiga 
    ega bo‘lishlari lozim. Shuningdek ularning musiqiy tafakkuri, 
    dunyoqarashi faqatgina milliy musiqamiz doirasidagi bilim va 
    tushunchalar bilan cheklanib qolmasligi, ayni paytda ular qardosh xalqlar, 
    chet ellarning milliy va kompazitorlik ijodiga tegishli asarlari, Yevropa 
    klassik musiqasi, uning mashhur namoyondalari asarlari bilan tanishib 
    borishlari shartdir. Bularning barchasi o‘quvchi-yoshlarning ma’naviy, 
    badiiy-estetik, 
    musiqiy-nazariy 
    bilim, 
    tushuncha 
    dunyoqarash, 
    mafkurasini takomillashib borishiga shu orqali ularda turli janrdagi, turli 
    xalqlar ijodidagi o‘xshash ijrolar, an’analar to‘g‘risida mushohada qilish, 
    fikr yuritish, ularga baho bera olish qobiliyatlarini rivojlanishiga keng 
    imkoniyat yaratib berishi lozim. Zero, yosh avlodni har tomonlama yetuk 
    shaxs sifatida shakllantirishda musiqa ta’limi va tarbiyasi oldiga 
    qo‘yilayotgan vazifalar ham shuni taqazo qiladi.

    Download 5,14 Mb.
    1   ...   178   179   180   181   182   183   184   185   ...   239




    Download 5,14 Mb.
    Pdf ko'rish