114
MAKTABLARDA XOR TO‘GARAKLARINI TASHKIL ETISH
YO‘LLARI (Boshlang‘ich sinflar misolida)
Yarashev Jo
ʻ
rabek To
ʻ
rayevich
Buxoro davlat Pedagogika instituti “Musiqa ta
ʼ
limi va
Tasviriy san
ʼ
at” kafedrasi mudiri, dotsent.
Raxmonova Parvinabonu Oybek qizi.
Buxoro davlat pedagogika institute Musiqa ta
ʼ
limi
yo
ʻ
nalishi 1- bosqich talabasi.
Bugungi kunda O‘zbekistonda boshqa fanlar va sohalar rivojlanishi
bilan bir qatorda Musiqa san’ati ham rivojlanib bormoqda. Musiqa
sohasining rivojlanishi o‘quvchilarda yanada katta ma’suliyatni
talab
qiladi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti farmoniga binoan 2020-yil 23-
oktabr sanasidan boshlab o‘rta umumta’lim maktablarida (ikki smenali
ta’lim muassasalarida ham) darslar boshlanishidan oldin O‘zbekiston
Respublikasi Davlat madhiyasi jo‘r bo‘lib kuylash tashkil etishi so‘raladi.
Muhtaram yurtboshimiz Shavkat Mirziyoyevning “Musiqa san’ti va
faoliyatini yuksaltirish chora-tadbrlari to‘g‘risidagi Qarori biz uchun ham
faxr, ham quvonchdir albatta. Bundan quvongan yosh avlod va ularga
murabbiylik qilayotgan pedagoglar imkoniyatlari yanada kengayadi.
Bolalarning
tabiatni, vatanni sevishga, kattalarni hurmat qilishga, mehnat
sevarlikka
undovchi
kuy-qo‘shiqlar
musiqa
madaniyati
darsida
o‘rganilayotgan har bir qo‘shiqqa asos bo‘la
oladi yoki boshqacha tarzda
aytganda ta’lim muassasalarda sinfdan tashqari musiqa to‘garaklari
faoliyati zaminida unda o‘rgatilgan qo‘shiqlarning mazmunini yuqoridagi
sifatlar bilan bog‘ab o‘quvchi yoshlarni tarbiyalash mumkin. Ushbu
maqola orqali umumta’lim maktablarida faoliyat ko‘rsatayotgan o‘quvchi-
pedagoglar joylarda tashkil etilgan musiqa to‘garaklarida o‘quvchi
yoshlarning mahoratlarini oshirish, ularning iste’dodini aniqlash va
ro‘yobga
chiqarish, ularni amalga oshirishlari uchun imkoniyatlar yaratib
beradi.
2022-2023
o‘quv
yilidan
boshlab
ta’lim
muassasalarida
o‘quvchilarning musiqiy bilim va ko‘nikmalarini oshirish, ularning qalbida
milliy madaniyatga bo‘lgan muhabbatni shakllantirish, yosh iste’dodlarni
aniqlash hamda ularni qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan chora-tadbirlar
amalga oshirilishi belgilandi.
Xor kuylash, ijrochilik san'ati sifatida, bolalar ijodiyotining eng qulay
va sevimli shaklidir. Musiqa asarini ijro etish
orqali bola nafaqat musiqa
madaniyatiga qo‘shiladi, balki uni o‘zi ham yaratadi.
115
Xor- yunoncha "choros"- davra o
ʻ
yin qo
ʻ
shig
ʻ
i degan ma
ʼ
nolarni
bildiradi. Antik davr teatr tomoshalarining jamoaviy ishtirokchisi
birgalikda kuylab, raqsga tushib dramatik holatga, qahramonlar harakatiga
izoh beradigan aktiyorlar guruhi va yana xonandalar jamoasi.
Xor san
ʼ
ati
juda uzoq yillar oldin vujudga kelagan.
