BADIIY TO‘GARAKLARDA TALABALARNI G‘OYAVIY-
ESTETIK TARBIYALASHNING PEDAGOGIK-PSIXOLOGIK
XUSUSIYATLARI
Alayeva Zarnigor Maxmudovnav
Buxoro davlat pedagogika instituti, Musiqa va
tasviriy san’at o‘qituvchisi
Junaydova Malohat Hasan qizi
Buxoro davlat pedagogika instituti, Musiqa ta’limi
yo‘nalishi talabasi
Annotatsiya:
O‘zbekistonning mustaqil taraqqiyot strategiyasini, o‘zbek xalqining
buyuk davlat barpo etish borasidagi maqsad-muddaolarini, milliy g‘oyamizning har bir
O‘zbekistonlikning mustahkam e’tiqodida, mehnatga, kelajakka bir-biriga munosabatlarida
ustuvor namoyon bo‘lishiga, ma’naviyatning yengilmas kuchga aylanishiga erishish – pirovard
maqsadimizdir.
Kalit s
o‘
zlar:
Musiqa, rassomlik, insoniyat, ommaviy madaniyat, nazariy fikrlar,
ko‘pqirrali, metodik materiallar, mafkuraviy, g‘oyaviy-estetik.
Ma’naviyat haqida har qancha da’vatlar, muhim nazariy fikrlar
bildirilmasin, agar ularni jamiyat ongiga singdirish uchun doimiy ish olib
bormasak, bu boradagi faoliyatimizni har tomonlama puxta o‘ylangan
171
tizimli ravishda tashkil etmasak, tabiiyki, biz ko‘zlagan maqsadga
erisholmaymiz, ya’ni, inson qalbiga yo‘l topolmaymiz.
Shuning uchun ham biz bugungi kunda ta’lim tarbiya sohasidan
boshlab, matbuot, televidenie, internet va boshqa ommaviy axborot
vositalari, teatr, kino, adabiyot, musiqa, rassomlik,va haykaltaroshlik
san’atigacha, bir so‘z bilan aytganda, insonning qalbi va tafakkuriga
bevosita ta’sir o‘tkazadigan barcha sohalardagi faoliyatimizni xalqning
ma’naviy ehtiyojlari, zamon talablari asosida yanada kuchaytirishimiz,
yangi bosqichga ko‘tarishimiz zarur.
XXI asr insoniyat tarixiga globallashuv asri bo‘lib kirdi.
Globallashuv-obyektiv tendensiya. Ayni paytda u ko‘pqirrali va ziddiyatli
hodisadir.Unda ijtimoiy taraqqiyotga ko‘maklashuvchi ulkan beqiyos kuch
bilan bir qatorda ommaviy madaniyat niqobidagi ba’zi bir nohush
xodisalarning, aksilmadaniyat(konturkultura) ning tarqalish xavfi hamda
xalqlarning rang-barang ,boy ma’naviy-madaniy hayotning bir xillashuvi,
milliy o‘zligini anglashining o‘tmaslashuvi, milliy va moddiy-ma’naviy
nigilizmning o‘sish xavflari ham yashirin.
Muhtaram
prezidentimiz
Sh.M.Mirziyoyev
ham
alohida
ta’kidlaganidek,
“Bugungi
kunda
yon-atrofimizda
diniy
eksterimizm,terrorizm giyohvandlik, odam savdosi,noqonuniy migratsiya
“ommaviy madaniyat” degan turli balo-qazolarning xavfi tobora kuchayib
borayotganini hisobga oladigan bo‘lsak, bu so‘zlarning chuqur ma’nosi va
ahamiyati yanada yaqqol ayon bo‘ladi.
Haqiqatdan ham, xozirgi vaqtda yoshlar tarbiyasi biz uchun o‘z
dolzarbligi va ahamiyatini hech qachon yo‘qotmaydigan masala bo‘lib
qolmoqda’’.
Shuningdek, ”Oliy ta’lim tizimini yanada rivojlanlantirish chora
tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-2909-son qarorining 2017-2021 yillarda oliy
ta’lim tizimini kompleks rivojlantirish dasturini joriy etish bo‘yicha chora-
tadbirlar kompleksining VI-bandida “Oliy ta’limning ma’naviy-ahloqiy
takomillashtirish va tarbiyaviy tadbirlar natijadorligini oshirish” alohida
ta’kidlab o‘tilgan.
Ta’lim muassasalarida talabalarni g‘oyaviy-estetik tarbiyalash
falsafasini, metodologik va uslubiy asoslarini takomillashtirish, uni
obyektiv baholash mezoni hamda darajalarini ishlab chiqish bo‘yicha
tadqiqotlar Seoul National University Centre for Health Systems
Research,KOSHA,KASP(Janubiy Koreya) JOICFP, JSHEP(Yaponiya);
School of Public Health and Primary Care, Peking Union Medical Collage
and School of Public Health(XXP); SOPHE, ERIC, AAPAC, NIH, NHC,
NHIC, CAHA, CHHCS, HPRC (AQSH); Database of Internet Resources in
Public Health the Department of Health of England, Brington University,
172
AYPH (Buyuk Britaniya) kabi dunyoning yetakchi oliy ta’lim muassasalari
va ilmiy markazlarida olib borilmoqda.
Talabalarni g‘oyaviy-estetik tarbiyalash, ularning mafkuraviy
sog‘lomlik haqidagi bilimlardan xabardorligini oshirish maqsadida
Koreyada yoshlar madaniy turmush tarziga oid o‘quv-dasturiy va metodik
materiallar yaratilgan, talaba va o‘quvchilarning sog‘lom turmush tarzi
bo‘yicha salomatlik reytinglari aniqlangan(JOICFP,JSHEP); yoshlar
tarbiyasi va farovonligini ta’minlash, o‘zgarishlarni tahlil qilish dasturi
ishlab chiqilgan.
Respublikamiz mustaqilligi bois talabalarni tarbiyalashda milliy
g‘oya, g‘urur, iftixor ustuvorligi ijtimoiy buyurtma sifatida kun tartibiga
qo‘yilmoqda.
Darhaqiqat,
milliy
g‘oyaga
mustahkam
sadoqat
vatanparvarlik,
mehnatsevarlik,
mehr-shavqat,
sahovat,
ma’naviy
go‘zallik, mafkuraviy immunitet, yuksak badiiy qadriyatlar uyg‘unligini
mujassam qila olgan shaxsda mujassam bo‘ladi.
Bugungi kunda oliy ta’lim tizimidagi to‘garaklar mashg‘ulotlarida
chetdan bizning yoshlarimiz uchun mutlaqo yot bo‘lgan ma’naviy
tubanlik illatlarini o‘z ichiga olgan mafkuralarning talaba yoshlar madaniy
ehtiyojlariga tahdidlari mohiyatini ilmiy-nazariy o‘rganish, badiiy
havaskorlik to‘garaklari repertuarlariga milliy g‘oya asosiy tushuncha va
tamoyillarini singdirish yo‘llarini ishlab chiqish, badiiy to‘garaklarda
talabalarni g‘oyaviy-estetik tarbiyalashning pedagogik-psixologik
xususiyatlarini asoslash, talabalarni g‘oyaviy-estetik tarbiyalashning uslub,
shakl va vositalarini ishlab chiqish, havaskor talabalarda “ommaviy
madaniyat”, ”axloqsizlik falsafasi” mafkuralari ta’siriga qarshi mafkuraviy
immunitetni shakllantirish vazifalari belgilab berilmoqda.
|
