farzandiga xulq-u, odobdan

114 
7.
O‘qituvchilik sha’ni, qadr-qimmati haqida fikringizni ayting? 
8.
Pedagogning muomala odoblarini so‘zlab bering? 
VII BOB. PEDAGOGIK TEXNIKA HAQIDA TUSHUNCHA.
PEDAGOGIK TEXNIKANI SHAKLLANTIRISH METODIKASI 
7.1. Pedagogik texnika haqida tushuncha
Muvaffaqiyat tasodifiy narsa emas. 
U mehnat, o‘rganish, izlanishdan va 
albatta qilayotgan ishini 
sevishlikdan iborat. 
Pele 
Pedagogik texnika – uzluksiz rivojlantirish 
pedagoglarning ichki faoliyatidan kelib chiqadigan o‘z 
mahoratini ifodalay olish qobiliyati. Ya’ni o‘qituvchi-
ga o‘quv faoliyatida ham o‘qishdan tashqari faoliyatda 
ham zarur bo‘lgan umumiy pedagogik malakalar 
majmuidan tashkil topadi. 
Pedagogning pedagogik texnikasi – bu shunday 
bir malakalar yig‘indisidirki, u tarbiyalanuvchilar 
ko‘rib eshitib turgan narsalar orqali ularga o‘z fikrlari 
va qalbini yetkazish imkonini beradi. 
Pedagogik texnika 
– o‘z psixofizik apparatini 
ta’lim ta’sirining vositasi sifatida ishlatish qobiliyati. Bu – o‘qituvchiga o‘z pozitsiyasini yanada 
chuqurroq, yorqinroq, iqtidorli kashf etish va ta’lim ishlarida muvaffaqiyatga erishish imkonini 
beradigan texnikalar majmuasiga ega bo‘lishdir. 
Pedagogik texnika
– o‘qituvchining nafaqat ta’lim-tarbiya jarayonida, balki butun kasbiy 
faoliyatida zarur bo‘lgan umumiy pedagogik bilim va malakalari majmuidir. 
Pedagogik texnikani o‘zaro bog‘lasak
1) shaxsni o‘qitish, tarbiyalash va rivojlantirish qonuniyatlarini mujassamlashtirgan va 
yakuniy natijani kafolatlaydigan pedagogik hodisa; 
2) ta’lim-tarbiya jarayonini tashkil etish, uni boshqarish, pedagogik va o‘quv faoliyatini 
tashkil qilish usullari tavsifi. Pedagogik texnikaning bosh vazifasi – ommaviy ta’lim sharoitida 
“oddiy” pedagoglarga o‘qitishning yetarli samarasiga erishishni ta’minlovchi o‘quv jarayonini 
yaratish hisoblanadi.
Mutlaqo to‘g‘ri bo‘lgan pedagogik tadbirni o‘rnatish mumkin emas. Pedagogik san’at vaziyat 
bilan bog‘liq. Bu yerda har gal hamma narsa yangidan sodir bo‘lganday tuyuladi. Binobarin, kishi 
o‘zining har bir qadamini oldindan ko‘rishi, rejalashtirishi amalda mumkin bo‘lmaydi. Pedagogning 
mehnati behad izlanishlardan iborat. 
Pedagogikada o‘qituvchi chuqur hissiyotga berilishini, shaxsiy hayotidagi turli ruhiy 
vaziyatlar tufayli kayfiyatining o‘zgarib turishini o‘zi qattiq nazorat qilish talab qilinadi. 
Ushbu nazoratni o‘qituvchining o‘zi boshqarishi lozim. Bu jarayonning ijobiy natijalari 
o‘qituvchining refleksiv qobiliyatlarida namoyon bo‘ladi. 
Pedagogik texnikaning yana bir muhim xususiyati pedagogik ta’sir ko‘rstishdagi o‘qituvchi-
ning ma’naviy va estetik qiyofasi. Bu tarbiyalanuvchilarga yaqqol namoyon bo‘ladigan xususiyat-

115 
dir. Agar o‘qituvchi ma’naviy qashshoq bo‘lsa, nutqi tartibsiz va muloqotda no‘noq, didi past, o‘z 
hissiyodarini jilovlay olmaydigan qo‘pol bo‘lsa, uning ta’lim-tarbiya berishi haqida gap bo‘lishi 
mumkin emas. 
Abu Nasr Forobiy “Baxt saodatga erishuv” asarida ta’lim tarbiya berish usulni ikki turga 
bo‘ladi rag‘batlantirish va jazolash. 
Forobiy fikricha, pedagoglik kasbi bilan o‘zida un ikki tug‘ma xislatni mujassamlashtirgan 
kishilar shug‘ullanishi lozim: 
1. Barcha organlari mukammal taraqqiy etgan. 
2. Barcha masalani tez mukammal taraqqiy etgan 
3. Xotirasi kuchli bo‘lgan 
4. Zehni o‘tkir bo‘lgan 
5. Nutqi ravon bo‘lgan 
6. Bilish va o‘qishga muhabbati kuchli bo‘lgan 
7. Ko‘zi to‘q, pokiza bo‘lgan 
8. Haqiqatparvar bo‘lgan 
9. G‘ururli vijdonli bo‘lgan 
10. O‘z manfaatlarini o‘ylamaydigan 
11. Adolatli 
12. Qat’iyatli, qo‘rqmas va jasur kishilar. 

Download 6,92 Mb.