162
X BOB. O‘Z-O‘ZINI TARBIYALASH VA O‘Z USTIDA ISHLASH
10.1. O‘z-o‘zini tarbiyalash va o‘z ustida ishlash pedagogik mahoratning
asosiy sharti sifatida
O‘qituvchi o‘zining bolalaridan ko‘ra
birovlarnikini tarbiyalashni
yaxshi biladigan kishidir.
Jyuleen de Falkenare
O‘qituvchi o‘z-o‘zini tarbiyalashi uchun, avvalo o‘zini
atroflicha chuqur o‘rganishi, o‘z ishidagi yutuq va kamchilik-
larni ko‘ra olishi kerak. o‘z-o‘zini o‘rganish va boshqa kishini
anglash uchun xam zarurdir.
Boshqa yutuqlarni o‘rganmay, o‘zini boshqalar bilan qiyos qilmay turib, o‘zini shaxs sifatida
o‘rganish mumkin emas. o‘zini anglash, o‘zini baxolash xususiyati boshqa kishilar bilan munosabat
protsessida, birgalikdagi faoliyat vaqtida tarkib topadi.
Pedagogik vazifasi – faqat irodaviy fazilatlar doirasini ko‘rsatib berishdan, ularning muhim
axloqiy prinsplari bilan ichki aloqasini ochib berishdan tashqari o‘z irodasini o‘zi tarbiyalashga
intiluvchi o‘quvchiga yordam berish, irodaviy fazilatlarni rivojlantirishning qanday usullari kam
samarador va qaysi birlari jiddiy yordam bermas.
Eng avvalo o‘qituvchi o‘zida pedagogik qobiliyatning xislatlari borligini o‘rganishi kerak.
Pedagogik faoliyatga muhabbati yuksak o‘qituvchi ishga chin ko‘ngildan berilib ishlaydi, hech
qanday formalizmga yo‘l qo‘ymaydi.
O‘z kasbini sevgan o‘qituvchi doimiy ravishda g‘oyaviy-siyosiy saviyasini oshirish va bilim
doirasini kengaytiradi, o‘z predmetini chuqur bilish ustida qunt bilan ishlaydi.
Ma’lumki, insoniyat kamolotga chorlovchi imkoniyatlari shunchalik ko‘pki, ularga erishish
maqsadlari intilishida sabr-toqat bilan o‘z ustida ishlash orqali erishishi mumkinligini tarixiy
faktlarda ko‘ramiz.
Buyuk nemis pedagogi A.Disterverg har bir o‘qituvchi o‘z-o‘zini tarbiyalashni o‘z oldiga
sharafli vazifa qilib belgilashi lozim.
Rus pedagogi A.B.Lunacharskiy
