57
O‘quvchi bilan o‘quv materiali o‘rtasidagi bog‘lanishni tashkil etish uchun ta’lim loyiha-
lanadi. O‘quvchilarning o‘quv ishlarini tashkil etish, ular faoliyatini rag‘batlantirish tegishli
vositalar asosida modellashtiriladi. Ta’lim jarayonida foydalanishga mo‘ljallangan ko‘plab elektron
o‘quv materiallari yaratilganki, unga elektron darslik, elektron o‘quv qo‘llanma, o‘rgatuvchi dastur
vositalari kabilarni misol qilib ko‘rsatish mumkin.
Ular o‘zida boshqarilish imkoniyati, interfaol uslublar, sun’iy intellekt elementlari, hissiy
moslashuvchanlik kabi xususiyatlar muvjudligiga ko‘ra ta’limda ma’lum samaradorlikni ta’min-
laydi. Kompyuterlami o‘quv jarayonida qo‘llash quyidagilarga imkon beradi:
o‘quvchilarda bilish ehtiyojini shakllantiradi;
o‘quvchilarning bilish faoliyatini faollashtiradi;
o‘quvchilarda fanni o‘rganishga qiziqishni oshiradi;
kompyuter bilan ishlashni o‘rganishga bo‘lgan ishtiyoqni oshiradi;
kompyuterlardan foydalanish bilan bog‘liq dunyoni ilmiy bilishning hozirgi zamon
metodlari bilan tanishtiradi;
ta’limda o‘quvchining individuallik darajasini oshiradi;
o‘quvchilarning ijodkorlik qobiliyatini rivojlantiradi;
materiallar mazmunining xilma-xilligini ta’minlaydi;
ta’limda foydalaniladigan o‘quv materiallari doirasini kengaytiradi;
ta’limda ko‘rgazmalilikni kuchaytiradi;
o‘quvchilarning o‘z-o‘zini nazorat qilishi, ya’ni baholash jarayonining omillarini kengay-
tiradi va h.k.
Kompyuterli ta’lim tamoyillari: – ilmiylik – tizimlilik va ketma-ketlik – ko‘rgazmalilik –
o‘quvchilar faoliyatini individuallashtirish - nazariyaning amaliyot bilan aloqadorligi – tushunarlilik
– fanlararo, ham fan ichidagi bog‘liqlikni ta’minlash – fanning turmush bilan bog‘liq bo‘lishi –
bilish faoliyatini faollashtirish – izlanishga o‘rgatish pedagogik, kompyuter va axborot texno-
logiyalar ta’lim jarayonini tashkil etish, tayyorlash, ilmiy-metodik materiallar bilan ta’minlash,
ta’lim jarayonini amalga oshirish, ta’lim natijalarining sifatini baholashdan iborat bo‘lgan yaxlit
tizimda o‘z ifodasini topadi.
O‘qitishning dasturlashtiriladigan texnologiyalari – bu maxsus ishlab chiqilgan dasturlar
asosida o‘rgatuvchi qurilmalar yordamida bilimlar, mahoratlar va ko‘nikmalarni mustaqil olish
imkonini ta’minlovchi texnologiyalardir.
Dasturlashtirilgan material ma’lum bir mantiqiy ketma-ketlik tartibida beriladigan nisbatan
katta bo‘lmagan o‘quv axborotlari to‘plamidan iborat. Dasturlashtiriladigan ta’limning beshta
asosiy tamoyili bor: – boshqaruvchi qurilmalar majmuining ma’lum ierarxiyasi o‘qitishni
boshqarishning yuqori sathida o‘qituvchi turadi. Fanda dastlabki umumiy yo‘llanmani beradi va
o‘qitishning nostandart murakkab vaziyatlarida to‘g‘ri yo‘lni ko‘rsatib beradi.
