|
Pedagogik muloqotning demokratik uslubiBog'liq 65682317b2659 O\'QUV QO\'LLANMA SUNGISI 2003 doc 15 03 2Pedagogik muloqotning demokratik uslubi
Eng samarali, shuningdek, maqbul, demokratik o‘zaro ta’sir uslubi. Bu o‘quvchilar bilan
xarakterli keng aloqa, hurmat va ishonchning namoyon bo‘lishi bilan ajralib turadi, bunda
o‘qituvchi bola bilan hissiy munosabatni o‘rnatishga harakat qiladi, shaxsiyatni jazo va qattiqqo‘llik
bilan bostirmaydi; ijobiy baholar bilan belgilangan.
Demokratik o‘qituvchi o‘quvchilarning fikr-mulohazalariga muhtoj, ya’ni ular birgalikdagi
faoliyat shakllarini qanday idrok etadilar, xatolarini tan olishlari mumkinmi. Bunday o‘qituvchining
ishi aqliy faoliyatni rag‘batlantirish va kognitiv faoliyatga erishish uchun motivatsiyaga qaratilgan.
Muloqot demokratik tendentsiyalar asosida qurilgan o‘qituvchilar guruhlarida bolalar
o‘rtasidagi munosabatlarni rivojlantirish uchun tegishli sharoitlar, shuningdek, guruhning hissiy
ijobiy iqlimi qayd etilgan. Pedagogik muloqotning demokratik uslubi o‘quvchilar va o‘qituvchi
o‘rtasida do‘stona tushunishni yaratadi, bolalarda faqat ijobiy his-tuyg‘ularni uyg‘otadi, o‘ziga
ishonchni rivojlantiradi, shuningdek, birgalikdagi faoliyatda qadriyatlarni tushunishga imkon
beradi.
Pedagogik muloqotning avtoritar uslubi
Boshqa tomondan, avtoritar o‘qituvchilar o‘z o‘quvchilariga nisbatan aniq munosabat va
tanlab olish bilan ajralib turadi. Bunday o‘qituvchilar ko‘pincha taqiqlarni qo‘llaydilar, shuningdek,
bolalarga nisbatan cheklovlarni qo‘llaydilar, salbiy baholarni haddan tashqari suiste’mol qiladilar.
Pedagogik muloqotning avtoritar uslubi – o‘qituvchi va bolalar o‘rtasidagi munosabatlarda
jiddiylik va jazo. Avtoritar o‘qituvchi faqat itoatkorlikni kutadi, u juda ko‘p sonli ta’lim ta’siri bilan
ajralib turadi, ularning monotonligi bilan.
Pedagogik muloqotning avtoritar uslubi nizolarga, shuningdek, munosabatlardagi dushman-
likka olib keladi va shu bilan maktabgacha yoshdagi bolalarni tarbiyalashda noqulay sharoitlar
yaratadi. O‘qituvchining avtoritarizmi ko‘pincha psixologik madaniyat darajasining yo‘qligi,
shuningdek, individual xususiyatlarga qaramay, o‘quvchilarning rivojlanish sur’atlarini tezlashtirish
istagining natijasidir.
Ko‘pincha o‘qituvchilar yaxshi niyatli avtoritar usullardan foydalanadilar, chunki ular
bolalarni sindirish, shuningdek, maksimal natijalarga erishish, kerakli maqsadlarga tezda erishish
mumkinligiga amindirlar. O‘qituvchining o‘ziga xos avtoritar uslubi uni o‘quvchilardan begona-
lashtirish holatiga qo‘yadi, chunki har bir bola tashvish va ishonchsizlik, ishonchsizlik va keskinlik
holatini boshdan kechira boshlaydi. Bu bolalarda tashabbuskorlikning rivojlanishiga yetarlicha baho
bermaslik, mustaqillik, intizomsizlikni bo‘rttirib ko‘rsatish, dangasalik va mas’uliyatsizlikdan kelib
chiqadi.
|
| |
