|
O’zbeкiston respubliкasi oliy va o’rta mahsus ta’lim vazirligi andijon mashinasozliк instituti
|
| bet | 109/129 | | Sana | 04.12.2023 | | Hajmi | 15,26 Mb. | | #111081 |
Bog'liq ATV fanidan O`QUV-USLUBIY MAJMUA 2015Laboratoriya ishi №5
Mavzu: Xaroratni rostlash sistemasining strukturaviy sxemasini tuzib, hususiyatlarini o’rganish
Ishdan maqsad: Xaroratni rostlash tizimining hususiyatlarini o’rganish
Uslubiy ko`rsatma
Ishlab chiqarishdagi namlik-issiqlik jarayonlarini nazorat qilishda ular temperaturasini o `lchash uchun turli xil termometrik uskunalar ishlatiladi.
Kontakt usuli bilan haroratni o`lchash uchun quyidagi termometrlar qo`llaniladi:
Suyuqlik va qattiq jimlar(dilatometrik, bimetallik)ning issiqlik kengayishi haroratini o`lchovchi termometrlar;
Gaz yoki to`yingan suv bug`ining harorati va bosimi, shuningdek yopiq termosistemadagi suyuqlik harorati va hajmi o`rtasidagi bog`liqlikda ishlatiluvchi manometrik termometrlar;
Termo elektr yurituvchi kuchga asoslangan termoelektrik termometrlar;
O`tkazgichning elektr qarshiligini haroratga bog`liqligini ifodalovchi qarshilik termometrlari.
Kontaksiz usulda haroratni o`lchash uchun quyidagi pirometrlar ishlatiladi:
To`lqin uzunligining berilgan tor diapazonida qizigan jism ravshanligiga qarab haroratini o`lchovchi yorqinlik pirometri;
Qizigan jismning umumiy nurlanishini issiqlik ta’siri bo`yicha haroratni o`lchovchi radiatsion pirometr;
Turli spektr diapazonlarda nurlanayotgan jismni energiyasini o’lchashga asoslangan yorug`lik pirometri.
Kengayuvchi shishali suyuqlik termometrlari. Shishsali suyuqlik termometrlari bilan haroratni o`lchash suyuqlik va termometr shisha qobig`ini hajmiy kengayishining koeffisiyentlar farqiga asoslangan. Shishali suyuqlik termometrlarining o`lchash chegaralari -120 С dan +650С gacha. Termometrlarni to`ldirish uchun turli termometrik suyuqliklar ishlatiladi: simob, etil spirt, kerosin, petroley efir, pentan.
Temperatura o`lchanganligi haqidagi ma’lumotni olish usuliga qarab termometrlar nazorat qilinadigan va kontaktlilarga bo`linadi.
Shishsali suyuqlik termometrlarining ba’zi tiplari 1-rasmda ko`rsatilgan.
Sanoatda namlik-issiqlik jarayonlarining haroratini nazorat qiluvchi mahsus termometrlardan tashqari sanoat, laboratoriya va meteorologik termometrlar ham qo`llaniladi.
1-rasm. Kengayuvchi shishali suyuqlik termometrlari
а, б – shkalasi ichiga joylashgan to`g`ri va burchakli termometrlar;
в – tayoqchali ikki kontaktli burchakli elektrotermoregulyator; д – kontakti magnitli boshqariluvchi elektrotermoregulyator;
Bu termometrlarning ayrimlari (ТС-11, ТМ-4, ТМ-6) havo namligini psixometrik usul bilan o`lchash uchun qo`llaniladi.
Barcha kontaktli termometrlar va termokontaktorlar simob bilan to`ldiriladi.
|
| |
