• Bunday idora
  •   Xalqaro elektrotexnik komissiya MEK




    Download 3,46 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet70/109
    Sana19.01.2024
    Hajmi3,46 Mb.
    #140836
    1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   109
    Bog'liq
    20.Mahsulotlar sifatini standartlashtirish va metrologiya asoslari

    3.9. 
    Xalqaro elektrotexnik komissiya MEK. 
    Elektrotexnika sohasida xalqaro hamkorlik 
    bo‘yicha ishlar 1881-yilda boshlangan. Bunda elektr 
    bo‘yicha birinchi xalqaro kongress tuzildi. 1904-
    yilda Sent-Luisda (AQSH) hukumat vakillarining 
    elektr bo‘yicha xalqaro kongressi majlisida elektr 
    mashinalar 
    atamalarini 
    va 
    parametrlarini 
    standartlashtirish masalalari bilan shug‘ullanuvchi 
    maxsus idora tuzish zarurligi to‘g‘risida qaror qabul 
    qilindi. 
    Bunday idora Xalqaro elektrotexnik komissiya (MEK) rasmiy 
    ravishda 
    1906-yilda 
    Londonda 
    13 
    mamlakat 
    vakillarining 
    konferentsiyasida tuzildi. 
    1946-yilda ISO tuzildi va unga MEK o‘zining moliyaviy va tashkiliy 
    masalalarda mustaqilligini saqlagan holda alohida huquqlar bilan qo‘shildi. 
    Bu tashkilotlarning sekretariatlari hududiy jihatdan bir binoda
    Jenevada joylashgan. 
    ISO va MEK ning faoliyat sohalari aniq chegaralangan - MEK 
    elektrotexnika, elektronika, radioaloqa, priborsozlik sohasida, ISO 
    qolgan barcha sohalarda standartlashtirish bilan shug‘ullanadi. 
    Mamlakatlar o‘zlarining milliy qo‘mitalari bilan MEK da qatnashadi. 
    Milliy qo‘mitalar sanoatning barcha sohalari manfaatlarini ifodalaydi. Bu 
    bilan bir qatorda ba’zi mamlakatlarning MEK tuzilmasi vakillari 
    qatnashuvchi milliy qo‘mitalar standartlashtirish bo‘yicha milliy 
    tashkilotlardan mustaqil ravishda faoliyat yuritadi (masalan, bunday 
    mamlakatlarga Frantsiya, GFR, Italiya, Belgiya va b. kiradi). 
    Hozirgi vaqtda 41 milliy qo‘mita MEK a’zosidir. Bu mamlakatlarda 
    jahonda ishlab chiqariladigan elektr energiyasining 95% ni iste’mol 
    qiluvchi Yer sharining 80% aholisi yashaydi. Bular asosan sanoati 


    103 
    rivojlangan mamlakatlar. Shuningdek, sanoat tarmoqlariga ega bo‘lgan 
    rivojlanib kelayotgan qator mamlakatlardan iborat. MEK ning rasmiy tili - 
    ingliz, fransuzcha va ruscha. 
    MEK ning asosiy vazifasi yuqorida nomi kelitirilgan sohalarda 
    Xalqaro standartlarni yaratishdan iborat. 
    MEK ning oliy rahbar idorasi Kengash bo‘lib, bunda mamlakatlarning 
    barcha milliy qo‘mitalari qatnashadi. Saylanunchi lavozimli shaxslarga 
    prezident uch yillik muddatga saylanadi, vitse-prezident, xazinachi va bosh 
    kotib kiradi. 
    MEK texnik idoralarining tuzilmasi ISO dagi kabi: texnik qo‘mitalar 
    (TK), kichik qo‘mitalar (KK) va ishchi guruhlar (IG) dan iborat. 
    Umuman, MEK da 80 dan ortiq TK bor bo‘lib, bularning bir qismi xalqaro 
    umumtexnik va tarmoqlararo xarakterdagi standartlarni (masalan, atamalar 
    bo‘yicha, grafik tasvirlar, standart kuchlanishlar va chastotalar, iqlim 
    sinovlari va b.), boshqa qismi esa, mahsulotning muayyan turlari uchun 
    (transformatorlar, elektron texnika buyumlari, maishiy radioelektron 
    apparatlar va b.) standartlarni ishlab chiqadi. 
    MEK standartlarini yaratish protsedurasi uning Ustavi, Protsedura 
    qoidalari va texnik ishlar bo‘yicha Umumiy direktivalar tomonidan 
    belgilanadi.
    Metrologiya sertifikatlashtirish standartlashtirish siyosat muhitida va 
    Metrologiya sertifikatlashtirish standartlashtirish xalqaro kengashida 
    o‘tkazish ko‘rib chiqilgan va tasdiqlangan. 
    ISO kabi, 1972-yilda MEK o‘z tavsiyanomalarini xalqaro standartlar 
    deb nomladi. 


    104 
    Har 1-1,5 yilda TK (KK) majlislarda o‘z ishlarining dasturlarini tuzadi 
    (yoki to‘g‘rilaydi). Har yili MEK dasturiga 500 gacha va bundan ham ortiq 
    yangi, xalqaro standartlarni yaratishni ko‘zda tutuvchi mavzular kiritiladi. 
    MEK/ISO ishlab chiqqan va 1990-yil 1-fevraldan amalga kiritilgan 
    Direktivalarga muvofiq amaldagi standartni qayta ko‘rib chiqish, yangi 
    mavzuni ishlab chiqish kabi qaraladi. 
    Hozirgi vaqtda 2 mingdan ortiq xalqaro MEK standartlari yaratilgan, 
    bunda MEK standartlari o‘zlarida mahsulotga va mahsulotni sinash 
    metodlariga texnik talablarning mavjudligi nuqtai nazardan ISO 
    standartlariga nisbatan ancha to‘liq tuzilgan bo‘ladi. Buni, bir tomondan, 
    MEK ning faoliyat sohasiga kirgan mahsulotga talablarda xavfsizlikka oid 
    talablar asosiy hisoblanishi bilan tushuntirish mumkin, boshqa tomondan 
    esa, ko‘p o‘n yilliklar davomida to‘plangan ish tajribasi standartlashtirish 
    masalalarini ancha to‘liq hal qilishga imkon beradi. 

    Download 3,46 Mb.
    1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   109




    Download 3,46 Mb.
    Pdf ko'rish