22
aylantiriladi (2.2- rasm).
Potensiometrning harakatlanuvchi kontakti nazorat qilinayotgan harakatga
bog‘langan bo`lib, ob‘ektning holati o`zgarilganda
uning qarshiligi ham va
ikkilamchi asbobdagi ko`rsatgich o`zgariladi. Ikkilamchi asbob esa nazorat
qilinayotgan parametrlar birligida darajalangan. Kuchlanishning
tebranishlarini
ta‘sirini yo`qotish maqsadida stabillashgan manbalardan foydalanish tavsiflanadi.
Potensiometrik datchikning statik tavsifnomasini chiziqlikka yaqinlashtirish
maqsadida unga muvofiq ish rejimini (2.2-rasm, b, g) topshirishadi
yoki reostatni
o`rash usulini o`zgartiradi.
2.2-rasm. Potensiometrik datchiklar va ularning tavsifnomalari
Agar chiqish tok yoki kuchlanish belgisi harakat yo`nalishiga muvofiqligi
kerak bo`lsa, unda o`rta nuqtali potensiometrdan foydalanishadi (2.2-rasm, v).
Uning tavsifnomasi rasmda keltirilgan (2.2.- rasm, g).
Burchak harakatlarini nazorat qilish uchun
halqasimon potensiometrik
datchiklar qo`llanadi (2.2-rasm, d). Kontaktsiz datchiklar sifatida suyuqlik
potensiometrik datchiklar qo`llanadi (2.2-rasm, ye).
Potensiometrik datchikning tavsifnomalari va
sezgirligi analitik usulda
hisoblanadi. 2.2, a- rasmda ko`rsatilgan sxema uchun quyidagi tenglamani tuzsa
bo`ladi.
23
;
l
х
R
R
х
;
х
а
а
х
R
R
I
I
(2.2)
.
R
I
)
R
-
(R
I
U
.
I
I
I
a
a
x
СТ
a
x
(2.3)
Potensiometrik datchiklar yuqori darajadagi
aniqlik va tavsifnomalari
o`zgarmas, sodda, kichik gabaritlari va arzonligi bilan ajralib turadi. Bundan
tashqari, ulardan foydalanilayotganda qo`shimcha kuchaytirigichlarni
ishlatishni
hojati yo`q, chunki ularning chiqish quvvati ikkilamchi asboblar uchun yetarli,
lekin harakatlanuvchi kontaktning mavjudligi ularning puxtaligini pasaytiradi.
