|
Balki siz aytarsiz nima bo‘ lganini?
(P.Tur.) 2.
Nafsi
uchun emas, balki
Pdf ko'rish
|
| bet | 10/13 | | Sana | 05.06.2024 | | Hajmi | 392,12 Kb. | | #260565 |
Bog'liq Gap bo‘ laklariga ajralmaydigan gaplarBalki siz aytarsiz nima bo‘ lganini?
(P.Tur.) 2.
Nafsi
uchun emas, balki qadri uchun yig‘ laydi-da.
(O‘ .Usm.) 3.
– Qayerga borish,
kimga
uchrashishni
u
yaxshi
biladi.
– To‘ppa-to‘g‘ri.
(Ch.Ayt.)
4.
Hilola gapning to‘g‘risini aytdi
(O‘ .Usm.) gaplarida W
-lashayotgan so‘ z (1-
3-gapda) qo‘ llanilgan.
W
-simon (so‘ z-gapsimon) deganda mohiyatan so‘ z-gap bo‘ lmagan lug‘ aviy
birlikning
so‘ z-gap
vazifasida
kelishi
tushuniladi.
Jumladan,
modalsimonga
shunday qilib, baxtga qarshi, tavba, xudo saqlasin;
undovsimonga
erkalash ma’ noli
asalim, oppog‘ im
va undalma ma’ noli
ey, do‘ stlar
kabi;
tasdiq/inkorsimonga
xuddi
shunday,
hech
qachon,
noto‘ g‘ ri
kabi;
taklif/ishorasimonga
boshlang
ko‘ rinishli so‘ z misol bo‘ ladi.
Qisqasi, so‘ z-gapning leksik-semantik turi bo‘ lmish sof so‘ z-gap o‘ zi tarixan
kelib chiqadigan so‘ z turkumidan batamom uzilgan bo‘ lib, uning ko‘ pchiligi
ravish, sifat, ot sifatida mutlaqo qo‘ llanilmaydi. So‘ z-gaplashgan unsur esa o‘ zi
tarixan kelib chiqqan so‘ z bilan omonimik munosabat hosil qiladi va o‘ z
aloqasini boshqa turkumdan to‘ la uzmagan bo‘ ladi. So‘ z-gaplashayotgan
unsurga o‘ zi boshqa so‘ z turkumi (ravish, sifat, olmosh, son, fe’ l) ga tegishli,
lekin so‘ z-gapga xos ma’ no va vazifada qo‘ llanila oladigan birliklar kiradi va
bularning so‘ z-gapsimondan farqi shundaki, ushbu qatlamga oid so‘ z tarixiy
taraqqiyot natijasida batamom so‘ z-gapga o‘ tib ketishi mumkin. So‘ z-gapsimon
esa o‘ z turkumi doirasida qoladi.
|
| |
