O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi a. A. Safoev, E. A. Normatov, I. Ya. Rajabov

90 
To„g„ri to„rtburchak burchakyuzasi birga teng, bu a va b oralig„ida tayyorlama 
o„lchamini 100% paydo bo„lishi ehtimolini bildiradi 
O„lchamni o„rta arifmetik qiymati: 
L
ur
= (a+b)/2. 
O„rta kvadratik cheklanish: 
l
а
в
577
,
0
3
1
3
2





. 
Teng extimollar qonuni yuqori aniqlikdagi (5-6 kvalitet va yuqori) tayyorlama 
o„lchamlarini sinov o„tish usulida ishlov berib olishda qo„llaniladi. 
Eksentrisitet 
(Reley) 
qonuni.
Eksentrisitet, tepish, xar-xil devorlik, 
noparallellik, noperpendikurlyarlik, ovallik, konuslik va xakozalar kabi faqat musbat 
qiymatlari bilan, ya‟ni ularni ishoralarini xisobga olmay, faqat absolyt kattaliklar 
bilan tasniflanuvchi qiymatlar taqsimlanishni ekstsentrisitet (Reley) qonuniga 
bo„ysunadi. 
Reley qonuni bo„yicha taqsimlanishi, xususan, tasodifiy R kattalik ikki 
o„lchamli Gausli taqsimlanishda radius – vektor ko„rinishida shakllanadi, ya‟ni u ikki 
tasodifiy X va U kattaliklarni geometrik yig„indisi shaklida ifodalanadi. 
2
2
у
х
R


Ularni xar biri Gaus qonuniga quyidagi ko„rsatkilari bilan bo„ysunadi: 
0
'
'
'
;
0








У
Х
r
Ro
r
Уo
r
Хo
L
L
L
Reley taqsimlanish qonuni bir ko„rsatkichli bo„lib, uni taqsimlanishini egri 
chizig„i tenglamasi quyidagi ko„rinishga ega:
)
2
/(
2
0
2
2
0
2


R
e
R
У


bu erda

0
– X va U koordinata qiymatlarini o„rtacha kvadratik cheklanishi 
.Reley qonuni bo„yicha taqsimlanishi nazariy egri chizig„i uchun boshlangich 
chiziqni keskin ko„tarilishi va nisbatan oxista tushishi tasniflidir (2.30 – rasm). 

91 
Egri chiziqni uchi me‟yorli taqsimlanishni egri chizig„iga nisbatan o„tkirroq va 
o„zgaruvchan R kattaligini o„rtacha qiymatidan koordinatalar boshiga siljigan bo„ladi. 
2.30 – rasm. Reley qonuni. 
O„zgaruvchan tasodifiy kattaliklarni o„rta arifmetigi R
o„r
, uni o„rta kvadratik 
cheklanishi 

R
va o„rta kvadratik ogishi 

0
, radius – vektor R o„zaro quyidagi 
nisbatlar bilan bog„langanlar: 

0
= 

R
/ 0,65; 
Ro„r = 1,92;

R
= 1, 253 

0
R radius – vektorni o„zgaruvchan qiymatlarini eyilishini aniq maydoni 
(eksentrisitetni, noparallellik va boshqalar) quyidagi ifodalardan topiladi: 
0
44
,
3
252
,
5






R
)
(
t
а

Download 8,1 Mb.