O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti

2.
Abduqodirov A., Xayitov A. Axborot texnologiyasiga oid 
atamalarning izohli lug‘ati. – T.: TDPU, 2002. – 27 b.
3.
Peter Wallet. Information and communication technology in 
education in Asia. –Montreal: UNESCO UIS. 2014. – 65 p. 
 
Internet saytlari: 
1. http://ru.wikipedia.org/wiki/Microsoft_Word 
2.http://nsportal.ru
3.http://www.softkey.ru 
4.http://www.ispringsolutions.com 
 
 
 
54

4- MODUL: JAHON MIQYOSIDA TIL TA’LIMIDA 
QO‘LLANADIGAN TA’LIMIY RESURSLAR 
 
4.1.
 
“CALL” (Computer Assisted Language Learning) va “Byki” 
tizimlari haqida 
Rossiyalaik rus tili va adabiyoti o‘qituvchilari kompyuterlar bilan 
jihozlangan 
rus 
tili 
kabinetlarida 
darslarni 
tashkil 
qilish 
o‘quvchilarning ichki motivatsiyasini yuzaga keltirishini, ularda 
bilim olishga ehtiyoj paydo qilishini, ichki motivatsiyadan fanni 
o‘rganishga qiziqish o‘sib chiqishini alohida ta’kidlaydilar. Biroq 
axborot texnologiyalaridan foydalanishni tizimli olib borish zarur, 
vaqti-vaqti bilan, rejalashtirilmasdan yo‘lga qo‘yish samara 
bermaydi, shu bilan birga an’anaviy metod va usullarni to‘liq axborot 
texnologiyalari almashtirish ham mumkin emas, – deb hisoblaydilar. 
https://intolimp.org 
va 
https://videouroki.net
 
saytlarida 
videodarslarga alohida e’tibor qaratilgan. Videodarslar o‘qitishning 
zamonaviy ko‘rgazmali instumenti ekanligiga urg‘u berilib, 
boshlang‘ich va yuqori sinflar uchun rus tilidan videodarslar va 
mashqildirgichlar komplekti yaratilib fan o‘qituvchilari va ota-
onalarning yuklab olishlari (to‘lovli) uchun havolalar ko‘rsatilgan.
Bu komplektlarda: 

o‘quv materiali o‘quvchilarni yosh xususiyatlarini hisobga 
olib taqdim qilingan; 

o‘quvchilarni zavqlantiradigan rasm va komkslar bilan 
bezatilgan; 

qiziqarli hazil she’rlar va hikoyalar o‘rin olgan. 
Ma’lumki, yangi mavzu bayonida sinf doskasida yozib 
tushuntirish imkoni bo‘lmaydigan jihatlar bor. Sanab o‘tilgan 
komplektlar bilan dars o‘tish ana shu imkoniyatni yaratadi: mavzuni 
tushuntirish jarayonida fan o‘qituvchilari ko‘p kuch sarflamaydi va 
asablarini charchatmaydi.
Mabodo fan o‘qituvchisi biron uzrli sabab bilan o‘z darsiga kela 
olmaganda 
boshqa 
o‘qituvchi 
ham 
yuqorida 
sanalgan 
komplektlardan foydalanib o‘quvchilarni boshqarib tura oladi, ya’ni 
hamkasbini almashtirib tura oladi. 
Axborot va kommunikatsiya texnologiyalarini ta’lim jarayonida 
qo‘llashni o‘rganish, rivojlantirish hamda keng ko‘lamda qo‘llash 
masalasi turli olimlarning o‘quv qo‘llanmalarida, dissertatsiya 
55

ishlarida dolzarb mavzu bo‘lib kelmoqda. Jumladan, T.A.Maxarov, 
А.S.Kucherov, 
A.V.Troshina, 
Е.Alinicheva, 
N.Monastirev, 
G.R.Kozayeva, 
D.G.Parasteyeva, 
A.Abduqodirov, 
U.Sh.Begimqulov, 
A.G.Hayitov, 
R.R.Shodiyev, 
M.Aripov, 
B.Begalov, M.Mamarajabov, S.Qosimov, S.S.Gulomov, X.Alimov, 
X.S.Lutfullayev, A.Shermuhammedov, Sh.Qurbonboyevlar ta’lim 
tizimida axborot kommunikatsiya texnologiyalaridan foydala-
nishning samarali usullarini aniqlaganlar va tavsiya qilganlar. Bu 
tadqiqotlar natijalari muayyan darajada til ta’limiga ham tatbiq 
qilinmoqda. 
Shunisi muhimki, jahon tajribalari hali chuqur tekshirishlarsiz, 
faqat tanishish uchun o‘rganib chiqilganidayoq ularning qator 
afzalliklari namoyon bo‘ladi. Jumladan, til ta’limida axborot 
texnologiyalaridan foydalanishning jahon miqyosidagi tajribalarini 
CALL (computer Assisted Language Learning) va “Byki” tizimlari 
misolida 
ko‘rishimiz 
mumkin. 
Ma’lumotlar 
o‘zbek 
tili 
o‘qituvchilariga ham, talabalar va tadqiqotchilarga ham birdek 
foydali bo‘lishi mumkin. Mazkur resurslardan eng yirigi - 

Download 3,18 Mb.