ovozdan foydalanmoqchi bo‘lsangiz,
apparaturalarni tekshirib
ko‘ring. Juda uzun ovoz jo‘rligi ham tinglovchilarni ma’ruzadan
uzoqlashtiradi.
Taqdimotning mazmuni asosan taqdimotchiga bog‘liqligini,
intonatsiya
alohida
ahamiyat
kasb
etishini,
tinglovchilarni
qiziqtiruvchi
muhim
omil
ekanligini
unutmang.
Albatta
ma’ruzangizni repititsiya qilib ko‘ring.
Namoyish davomida ko‘p uchraydigan tipik xatolar
1
:
Ma’ruzachi tinglovchilarga orqa o‘girib, faqat ekranga qaraydi.
Ma’ruzachi taqdimotdan ko‘zini uzmagan holda matnni o‘qiydi.
Ma’ruzachi asabiy holda qo‘llarini silkitadi, bu tinglovchilarni
ma’ruzadan diqqatini qaytarishga sabab bo‘ladi.
Multimedia vositalari orqali taqdimotlardan foydalanib dars
tashkil qilish yuzasidan mutaxassislar quyidagi tavsiyalarni
keltirishadi:
•
Ortiqcha tovushlardan voz keching. Masalan, cho‘ntakdagi
kalitlarni shaqillatmaslik yoki ruchkani o‘ynamaslik va b.
•
“Ko‘rsatkich”larga berilib ketmang – ruchka, ko‘rsatkich,
ko‘zoynak .
•
Tasodifiy harakatlardan voz keching. Masalan, o‘zingizning
sochingiz, yuzingiz, tana azolaringizga teginishingiz.
•
Vizual diqqat bo linishidan voz keching.
Masalan,
kuchli imo-ishoralar, nomuvofiq holat, yuz ifodasi.
•
Parazit so‘zlarni qo‘llashda ehtiyotkor bo‘ling, “OK!”, “Siz
bilasiz...”, “Va hokazo”, “Shunday qilib...”
kabi iboralarni
qo‘llashdan voz keching.
•
Noloyiq iboralarni qo‘llamang, “qiyin” terminlardan voz
keching.
•
“yopiq” yoki tarang holatlardan voz keching.
•
Tovush
balandligini,
tempi,
talaffuzning
aniqligini
to‘g‘rilang.
•
O‘zingizni dadil tuting.
•
Do‘stona munosabatda bo‘ling, bajarayotgan ishingizga
nisbatan samimiy qiziqishingizni ko‘rsating: hattoki ushbu masalada
1
Создание базовой презентации в PowerPoint 2007 [Электронный ресурс].
—
Режим
доступа:
http://office.microsoft.com/ru-ru/powerpoint-
help/HA010194282.aspx
77
eng zo‘r ekspert bo‘lsangiz
ham kibrli, takabburona ohangga
o‘tmang.
•
Auditoriyada sizni eshitayotganliklari va tushunayot-
ganliklariga ishonch hosil qiling.
•
Auditoriya savollariga nazar tashlang.
•
Auditoriya bilan ko‘z aloqasini o‘rnating:
devor yoki
derazaga qaramang; har soniyada bitta ishtirokchidan boshqa
ishtirokchiga ko‘zingiz bilan “yugurmang”,
auditoriyadagi har bir
ishtirokchiga 2-3 sekunddan birma-bir ko‘z yugurtiring; barcha
ishtirokchilarga qarashni yodingizdan chiqarmang.
•
Auditoriya tomonidan yuborilayotgan
noverbal belgilarni
kuzating — tana, qo‘l, oyoq va h.k.larning holati.
•
O‘zingizning
yozuvlaringizga
hadeb
qarayvermang.
Sitatalardan tashqari qolgan narsalarni o‘qib bermang.
•
Tez-tez pauzalar qiling – auditoriyadan ko‘ra siz uchun
sukunat uzunroq bo‘lishi mumkin. Hazilni oshirib yubormang.
•
Eshitish
kuchni
talab
etadi.
So‘zlayotgan
insonga
diqqatingizni qarating. Sabrli bo‘ling: inson 1 minutda o‘rtacha 125
ta so‘z aytadi, ammo ushbu vaqtda ko‘proq narsani eshitishi
mumkin. Qandaydir muddatga shaxsiy fikr va qarashlaringizdan voz
keching.
•
So‘zlayotgan insonga yuzlaning.
•
Aloqani ko‘z orqali qo‘llab quvvatlang, ma’qullab bosh
qimirlating.
•
Vaqti-vaqti bilan “Ha”, “Tushunaman” iboralarini ishlating.
