228
fevral boshida istalgan yorug’ binoda ulanadi. Bunda urug’ ko’chatlar qo’shilgan
joyidan
olinib ildizlari yuvilib, loy qumlaridan tozalanadi, so’ngra
ularga payvand
ulanadi. Buning uchun urug’ ko’chatning ildiz bo’g’izi oldidan qiyshiq kesib tanasi
olib tashlanadi va shunday yo’g’onlikdagi novdani olib, u ham qiyshiq kesiladi.
So’ngra har ikkalasini kesigidan yorma tilcha chiqaziladi, novda bilan urug’ ko’chat
kesiklari bir-biriga ulanadi. Ulanganda ularning tilchalari
bir-birining orasiga kirib
turishi kerak. Ulangan joy chipta yoki po’stloq tola bilan mahkam bog’lanadi.
Iskana payvand - bu usulda payvand qilish payvandtag o’z o’qiga nisbatan
ko’ndalangiga kesiladi. Qalamchani payvandtag yorug’iga tiqib qo’yayotganida
tirqish bog’ pichog’ining uchi yoki qattiq yog’ochdan
yasalgan pona bilan ikki
tomonga shunday qilib kesib qo’yladiki, qalamcha uning orasiga bemalol kiradigan
hamda payvandtag bilan payvandustning kambiy qatlamlari bir-biriga to’g’ri
keladigan bo’lishi lozim.
84-rasim. Tut daraxtini po’stloq ostiga qalamch payvandlash usuli va
ko’karishi.
1-kesib tayyorlangan ikki kurtakli qalamcha.
2-ko’chatni po’stloq ostiga qalamcha payvandlash texnikasi
Tilma payvand - qilishda payvandtagning pastki qismi 20 – 25 sm qoldirib,
kesiladi. Keyin yer yuzidan 5-8
sm yuqori qismi qiya qilib, tana yo’g’onligining
yarmidan oshirilmay bo’yiga kesiladi. Qalamchaning oxirgi kurtakdan pastki qismi
229
uchi o’tkir ponasimon qilib ikki tomonidan yo’niladi, keyin kambiy qatlamlari bilan
bir-biriga to’g’ri keladigan qilib, payvandtagning tilingan joyiga quyiladi. Bu usulda
o’simlik barg yozmasdan oldin qanday payvand qilinsa, barg yozganidan keyin ham
shunday qilinadi.
