53
1. Tayyorlov jarayonlari (xom ashyodan teri to‘qimasi
olgunga qadar).
2. Oshlash jarayonlari (teri to‘qimasidan oshlangan charm
yarimmahsuloti olgunga qadar).
3.
Pardozlash
jarayonlari
(oshlangan
charm
yarimmahsulotidan tayyor mahsulot olgunga qadar).
Pardozlash jarayonlari uchta maydonchalarda olib boriladi:
a) bo‘yash-moylash maydonchasi;
b) quritish-ho‘llash maydonchasi;
v) pardozlash maydonchasi.
Tayyorlov sexining asosiy maqsadi charm xom ashyolaridan
teri to‘qimasini (dermani) ajratib olish va ishlab chiqariladigan
charm mahsulotining maqsadiga qarab derma mikrostrukturalarini
o‘zgartirishdan iborat. Tayyorlov jarayonlari tagcharm va yumshoq
charmlar uchun bir-biridan farq qiladi. Masalan,
kullash jarayoni
tagcharmi uchun terining juni saqlangan holda olib borilsa,
yumshoq charmi uchun juni saqlanmagan holda olib boriladi. Bunga
asosiy sabab shuki, yumshoq
charmlar uchun kullashda
qo‘llaniladigan reagentlar kontsentratsiyasi yuqori bo‘ladi. Bu esa
o‘z navbatida teri dermasini yaxshi yumshalishiga olib keladi.
Tagcharmda reagentlar kontsentratsiyasi yuqori qo‘llanilsa, unda
qattiq charm emas, balki yumshoq charm olinadi. Bulardan tashqari
tayyorlov jarayonlari har bir xom ashyo turi va ishlab chiqariladigan
charm maqsadiga qarab turlicha olib boriladi.
Oshlash jarayonining asosiy maqsadi,
terini suv va
mikroorganizmlar ta’siriga chidamliligini oshirish hamda pishish
haroratini oshirishdan iborat. Natijada, oshlangan yarimmahsulot
tayyor mahsulot xossalariga xos sifatlarga ega bo‘ladi. Ba’zi
holatlarda oshlanmagan teridan tayyor
mahsulot pergament hamda
siromyat (quritilgan xom teri) olinadi. Siromyat, ya’ni xom charm
olish uchun teri to‘qimasi qo‘l
yordamida ishqalanadi va
yumshatiladi.
