72
Kulsizlantirish asosan barabanlar
yoki barkaslarda olib
boriladi. Ba’zi texnologik jarayonlarda kulsizlantirish jarayoni
yumshatish jarayoni bilan birga olib boriladi. Bunda harorat 36–
38
0
С darajada bo‘lishi kerak. Agar yumshatish jarayoni alohida olib
borilsa, kulsizlantirish jarayonining harorati 25–30
0
С ni tashkil
qiladi.
Agar kulsizlantirishda
kislotalar ishlatilsa, ular oqsil bilan
bog‘langan kal’siyni siqib chiqaradi va kal’siy tuzlari hosil bo‘ladi.
2
2
/
\
CaA
COOH
COOH
HА
Ca
COO
COO
Ko‘p vaqt bu tuzlar teri to‘qimasi yuzasida cho‘kma hosil
qilib, charm sifatini pasaytiradi. Shuning uchun ko‘p
hollarda
kulsizlanishda kuchli kislotalar ishlatilmaydi. Borat kislotasi bilan
kulsizlantirganda sifat ancha yaxshi bo‘ladi, iqtisodiy jihatdan
qimmatga tushadi. Ko‘p zavodlarda hozirgi vaqtda ammoniy sul’fat
ishlatiladi, u suv bilan reaksiyaga
kirishib yoki gidrolizlanib
ammoniy gidroksidi, sul’fat kislota hosil qiladi. Sul’fat kislota
sarflanib borib yangisi paydo bo‘ladi va ammiak yo‘qoladi, ya’ni
uchib ketadi, lekin sul’fat ammoniy ishlatilganda bir qism sul’fat
Kal’siy hosil bo‘ladi, bu yaxshi dissotsiyalanmaydi
va yaxshi
erimaydi (gips), bu holatdan qutulish uchun sul’fat ammoniy
miqdorini ko‘proq olamiz, natijada qo‘sh tuz hosil bo‘ladi. (NH
4
)
2
Ca(SO
4
)
2
bu qo‘sh tuzning eruvchanligi gipsga nisbatan yuz marta
ko‘proqdir.
