77
qiladi. Agar jun uzun va qalin joylashgan bo‘lsa kislota ham
ko‘proq sarf bo‘ladi.
2. Pikel tarkibi va kontsentratsiyasi. Agar pikel suyuqligida
osh tuzi ko‘p bo‘lsa teri sifati pasayadi va yupqalashadi. Agar
kislota miqdori ko‘p bo‘lsa pH kamayib ketadi. Yarimmahsulot
kattalashib, olingan charm esa cho‘ziluvchan bo‘ladi.
Charm olish
uchun kislota sifatida H
2
SO
4
ishlatiladi va ba’zi hollarda esa HCl
ishlatiladi. Mo‘yna olish sanoatida sul’fat va sirka kislota ishlatiladi.
Lekin bularning har birining teriga ta’siri bir-biridan farq qiladi.
Masalan, sul’fat va sirka kislotani
bir xil kontsentratsiyada olib,
terilar ishlov berilganda, sirka kislotasi bilan ishlov berilgan terining
rN i nisbatan katta bo‘lar ekan.
Buning sababi, sirka kislota teri to‘qimalariga asta-sekinlik
bilan kirib bir xil, H
2
SO
4
esa teri to‘qimalariga har xil joylashishida
ekan.
3. Harorat. Pikellash asosan 18–20°С darajadagi haroratda
olib boriladi. Agar mo‘yna olinadigan bo‘lsa,
buning harorati
yuqoriroq, ya’ni 35 yoki 38
0
S da olib boriladi. Amaliyotdan
ma’lumki, 25–35
0
С oralig‘idagi harorat pikellashga ta’sir etmaydi.
Ya’ni kislota va tuzlarning singishi o‘zgarmaydi. Harorat oshishi
bilan
pikellash tezlashadi, lekin ma’lum qiymatdan oshirish ishlab
chiqariladigan charmning mustahkamligini kamaytiradi.
