165
taxtalar bunday plyonkalar bilan faqat qizdirilgan presslar yordamida
va yuqori bosim ta’sirida qoplanadi. Plyonkadagi smola yuqori harorat
ta’sirida yumshab, oqib, sizib chiqadi, bunda uning bir qismi taxtaga
shimiladi va yelim va vazifasini o’taydi, qolgan qismi plyonka sirtida
qolib pardoz qatlam vaziasini bajaradi. Pressdagi yuqori bosim taxta
bilan plyonka orasida yaxshi kontakt bo’lishni taminladi. Qizdirilgan
press taxtalari ta’siri ostida shimilgan
smola polikondensatlanish
reaksiyasi kechadi hamda smolaning to’liq qotishi nihoyasiga yetadi.
Natijada, plyonka ustida yuqori fizik-mexanik va ekspluatatsion
xossaga ega bo’lgan qattiq parda qatlam hosil boladi. Hozirgi vaqtda
plyonka oilsh uchun olimlar tomonidan formaldegidli smolalarning bir
necha markasi yaratilgan, masalan, СПМФ-1, СПМФ-1A, СПМФ-4,
СПМФ-7 va boshqalar.
Shimdirilgan smola to’liq qotgan list materiallar
Tarkibidagi smola to’liq qog’oz asosli
plyonkalarni avvalgidek
mebel sanoatida list ko’rinishidagi material sifatida ishlatib kelinar
edi. Ular kerakli o’lchamda bichilar, so’ngra xuddi yog’och shponi
singari qoplanar va pardoz qilinar edi.
Shuning uchun list
ko’rinishidagi materiallarning dastlabki turlari, “sintetik shpon” deb
nom olgan. Smolasi to’liq qotgan plyonka materiallarining qattiqligi
va mo’rtligi ularni o’ram qilib yig’ishga
imkon bermaydi, aks holda
ular sinadi. Tavsifiga ko’ra list ko’rinishidagi plyonkalar A,B,C va D
tiplarga bo’linadi. A va D tipdagi plyonkalar uchun oddiy shimiluvchi
1,2,3 tarkiblar qo’llaniladi. B tipdagi plyonka uchun modifikatsiya
qilingan 5,6,8-tarkiblar ishlatiladi va
ularga poliefir emulsiyasi
qo’shilgan bo’ladi. C tipdagi plyonkalar yelimli smola asosida olingan
oddiy shimuvchi 4-tarkib yordamida shimdiriladi. Yetarli miqdorda
smolasi bo’lmagan A va C tipdagi plyonkalar albatta pardoz qilinadi,
chunki ularning sirtida amalda himoya parda qatlami bo’lmaydi.
Tarkibida B, D plyonkalari sirtida yupqa himoya qatlami bo’lib, ular
asosan mebel ichki sirtlarini ishlov bermasdan qoplashda ishlatiladi.
